Adnoddau newydd ar gyfer seilwaith cyfathrebu Cymraeg
Yn ystod 2015-2016 bu t卯m Uned Technolegau Iaith Canolfan Bedwyr, Prifysgol Bangor, yn datblygu adnoddau newydd ar gyfer siarad Cymraeg gyda chyfrifiaduron. Mae hon yn dechnoleg sy鈥檔 dod yn fwyfwy pwysig wrth i鈥檙 llais dynol gael ei ddefnyddio mewn systemau holi ac ateb ar ffonau symudol a thabledi, systemau rheoli teclynnau fel setiau teledu a robotiaid, a systemau arddweud. Os na fydd modd defnyddio鈥檙 Gymraeg yn y sefyllfaoedd hyn, bydd yr iaith yn cael ei chau allan fwyfwy o鈥檙 byd digidol, a siaradwyr Cymraeg yn gorfod troi i鈥檙 Saesneg.
Er mwyn paratoi鈥檙 ffordd ar gyfer y dechnoleg newydd yn Gymraeg, ariannodd Llywodraeth Cymru ac S4C y project arloesol, Seilwaith Cyfathrebu Cymraeg, ym Mhrifysgol Bangor. Mae鈥檙 project wedi cynhyrchu prototeip o system cwestiwn ac ateb lle mae cynorthwyydd personol o鈥檙 enw 鈥楳acsen鈥� yn gallu ateb cwestiynau llafar, er enghraifft beth yw鈥檙 newyddion neu鈥檙 tywydd, a hefyd fersiwn alffa o system drawsgrifio Gymraeg, ynghyd 芒鈥檙 modelau acwstig, modelau iaith a chorpws llafar a ddefnyddiwyd i greu鈥檙 rhain.
Eglurodd Dewi Bryn Jones, prif ddatblygwr meddalwedd y project:
鈥淵 bwriad yw rhoi mynediad rhad ac am ddim at yr adnoddau hyn drwy鈥檙 Porth Technolegau Iaith Cenedlaethol, fel bod datblygwyr meddalwedd, cwmn茂au mawr rhyngwladol a chwmn茂au bach lleol, clybiau codio, hacwyr ac unrhyw un sydd 芒 diddordeb mewn creu meddalwedd Cymraeg yn medru鈥檜 cymryd, eu datblygu ymhellach a鈥檜 cynnwys o fewn eu meddalwedd eu hunain. Mae鈥檙 data, y cod ffynhonnell, nodiadau defnydd a gwybodaeth ddefnyddiol arall yn cael eu cadw o fewn Github, storfa ar y we sy鈥檔 cael ei defnyddio鈥檔 helaeth gan ddatblygwyr. Byddwn hefyd yn cynnal sesiwn yn dangos ac yn defnyddio鈥檙 adnoddau hyn yn Hacio鈥檙 Iaith yng Nghaerdydd, ar 16 Ebrill eleni, ac rydyn ni鈥檔 edrych ymlaen yn fawr iawn at y digwyddiad hwnnw.鈥�
Un o鈥檙 cyntaf i gael gweld a chlywed y prototeip o鈥檙 cynorthwyydd personol 鈥楳acsen鈥� oedd Prif Weinidog Cymru, Carwyn Jones.
Meddai鈥檙 Prif Weinidog
鈥淩wy鈥檔 falch iawn gweld cefnogaeth Llywodraeth Cymru yn cyfrannu at adeiladwaith pwysig fel hyn. Er mwyn i鈥檙 iaith Gymraeg barhau i ffynnu fel iaith gyfoes, mae鈥檔 glir fod angen iddi addasu a chyfrannu at gymaint o elfennau o fywyd modern ag sy鈥檔 bosib. Mae cynnig ystod eang o ddyfeisiadau a thechnoleg sy鈥檔 gallu deall a chyfathrebu yn Gymraeg yn ganolog i hyn.鈥�
Dangoswyd y system hefyd i ddisgyblion Ysgol Uwchradd Bodedern, mewn sesiwn gyda Dr Cynog Prys o Ysgol Gwyddorau Cymdeithas, Prifysgol Bangor.
鈥淩oedd y plant wedi gwirioni鈥� , meddai. 鈥淢ewn byd lle mae technoleg i鈥檞 gweld mor Seisnig, mae鈥檔 bwysig iawn fod pobl ifanc yn sylweddoli fod modd cael y teclynnau hyn i siarad Cymraeg hefyd. Mae鈥檔 rhan bwysig o wneud yn siwr fod y Gymraeg yn ffynnu yn y byd digidol newydd.鈥�
Bydd yr adnoddau hyn yn cael eu gosod ar wefan y a storfeydd eraill ar gyfer datblygwyr.
Dyddiad cyhoeddi: 18 Mawrth 2016