Ymchwil myfyrwyr ar ficroblastigau mewn d诺r croyw yn y newyddion
Mae ymchwil a gyflawnwyd gan fyfyrwyr ymchwil ym Mhrifysgol Bangor, ar y cyd 芒 Chyfeillion y Ddaear (Friends of the Earth) wedi ennill sylw鈥檙 cyfryngau rhyngwladol.
Comisiynwyd Prifysgol Bangor gan y mudiad amgylcheddol i fesur faint o blastig a microblastig sydd yn afonydd a llynnoedd Prydain, a chafodd eu canfyddiadau eu hadrodd yn y cyfryngau print a darlledu ledled Prydain a thu hwnt.
Esboni补鈥檙 Athro Christian Dunn, darlithydd yn Ysgol Gwyddorau Naturiol y Brifysgol a fu鈥檔 arwain y gwaith:
鈥淒yma broject cyffrous rhwng Gr诺p Gwlyptiroedd Prifysgol Bangor a Chyfeillion y Ddaear.
鈥淏yddai heb ddigwydd heb ymdrechion nifer o fyfyrwyr 么l radd y Brifysgol.
鈥淩oedd y myfyrwyr yn allweddol wrth gynllunio a chynnal y project cyfan - cyd ymdrech y t卯m oedd o.
鈥淏u rhai o鈥檙 myfyrwyr yn casglu samplau, a bu eraill yn eu dadansoddi, gan hefyd ddatblygu鈥檙 modd o wneud hyn.鈥�
鈥淢ae鈥檔 dangos pa mor dda yw ein myfyrwyr 补鈥檙 mathau o brojectau blaengar y mae myfyrwyr Prifysgol Bangor yn ymwneud 芒 hwy,鈥� ychwanega Dr Dunn.
Bu Luke Frears, sy鈥檔 22 oed ac yn hanu o Belper, Swydd Derby a Jedd Owens yn dadansoddi鈥檙 samplau d诺r i gyd, gan eu hidlo a chyfrif y gronynnau microblastig ar gyfer yr adroddiad. Dangosasant hefyd ei fod yn bosib defnyddio fflworoleuedd yn effeithiol mewn dadansoddiad microsgop i adnabod y gronynnau gyd补鈥檙 llygaid.
Astudiodd Luke 
Luke Frearsei radd gyntaf a arweiniodd at radd Meistr mewn S诺oleg M么r ym Mhrifysgol Bangor, ac mae bellach yn astudio ar gyfer gradd Meistr drwy Ymchwil mewn Gwyddorau Biolegol gan arbenigo yng ngwyddor Gwlyptiroedd.
Dywedodd ynghylch y sylw a gafodd eu gwaith ar y cyfryngau:
鈥淩oeddwn wedi fy syfrdanu ac wedi gwirioni, gan ein bod yn ymwybodol y byddai鈥檔 hymchwil yn cael ei gyhoeddi a鈥檌 ddefnyddio er mwyn ymgyrchu yn erbyn microblastigau, ond doedd dim disgwyl y byddai鈥檔 cael ei defnyddio mor fuan 芒 hyn nag ar raddfa mor eang!鈥�
Ychwanega:
鈥淧enderfynais astudio ym Mangor ar 么l bod yn sgwba-blymio o amgylch Ynys M么n gyda fy niweddar Dad Neil, a rhyfeddu wrth harddwch naturiol yr ardal. Bangor hefyd oedd un o鈥檙 ychydig brifysgolion ym Mhrydain i gynnig gradd Meistr mewn S诺oleg M么r, ac o鈥檙 holl ddiwrnodau agored, Bangor a gafodd yr argraff fwyaf arnaf.鈥�
Mae Jedd Godfrey Owens, 23 o Kirkby, Lerpwl yn astudio Gradd Meistr drwy Ymchwil yng Ngwyddor Gwlyptiroedd, ar 么l ennill gradd Meistr mewn S诺oleg yn y Brifysgol.
Jedd Owens鈥淩oedd yn syndod mawr imi pan ddechreuodd y cyfryngau gylchredeg y newyddion am ein hymchwil, roedd yn deimlad swreal, er mod i鈥檔 falch iawn o hynny gan fy mod yn credu ei bod yn bwysig iawn rhoi sylw i broblem microblastigau os ydym am gychwyn mynd i鈥檙 afael 补鈥檙 canfyddiadau sy鈥檔 gymaint o bryder.鈥�
鈥淢ae canlyniadau鈥檙 ymchwil yn fater o bryder, 补鈥檙 awgrym yw bod llygredd y microblastigau鈥檔 waeth nag a gredem. Fodd bynnag, fy ngobaith yw, gyda鈥檔 hymchwil parhaus, a hybu ymwybyddiaeth, a meithrin ymdrechion i fynd i鈥檙 afael 芒 phroblem y microblastigau, gallwn wella cyflwr ein dyfroedd a gwarchod rhag llygru pellach.鈥�
Esbonia ymhellach: 鈥淩wyf i a Luke yn dal i ymestyn a hybu鈥檙 project, gan edrych ar feysydd eraill a datblygu methodoleg i ddechrau profi dulliau eraill o drin llygredd y microblastigau.鈥�
Daeth Jedd i astudio ym Mhrifysgol Bangor drwy ffyrdd anghonfensiynol a dywed:
鈥淒ewisais astudio ym Mangor gan imi glywed cymaint o s么n gan fy nhaid oedd wrth ei fodd 芒鈥檙 lle, ar 么l treulio cyfnod ym Mangor fel faciw卯 yn ystod yr Ail Ryfel Byd. Oherwydd hynny penderfynais ddod i Ddiwrnod Agored, ac mi syrthiais innau mewn cariad 芒鈥檙 ddinas wrth gamu o鈥檙 tr锚n.鈥�
Dan AlbergBu Dan Aberg, myfyriwr gradd Meistr 22 oed o Normanton, Derby hefyd yn rhan o鈥檙 ymchwil. Mae Dan yn gwneud ymchwil ynghylch tynnu cyfansoddion fferyllol o dd诺r gan ddefnyddio gwlyptiroedd a adeiladwyd yn bwrpasol. Ar gyfer yr astudiaeth hon, bu鈥檔 casglu samplau d诺r o Gronfa Dd诺r Cefni, Ynys M么n.
Dywedodd Dan: 鈥淢wynheais weithio efo Jedd a Luke ar eu hymchwil oherwydd mae鈥檙 fethodoleg y maent yn ei datblygu i adnabod microblastigau yn addo cael mwy o effaith ar y Deyrnas Unedig, ac fe allai fynd yn rheidrwydd ar gyfer arolygon ansawdd d诺r.
Ynghylch y sylw yn y cyfryngau, dywed:
鈥淩oedd y ffordd y ffrwydrodd y stori鈥檔 anhygoel. Roedd yn wych gweld y sylw yn y Guardian 补鈥檙 Independent oherwydd iddo ddangos bod diddordeb yn ein hymchwil a bu鈥檔 gymorth i godi ymwybyddiaeth o her y microblastigau.鈥�
Astudiodd Dan ar gyfer gradd BSc mewn S诺oleg gyda Chadwraeth ym Mangor ac arhosodd yn y Brifysgol ar gyfer ei Radd Meistr oherwydd y berthynas wych sydd ganddo efo鈥檙 staff a鈥檌 gyd fyfyrwyr yn ogystal ag ansawdd uchel ymchwil y Brifysgol ym maes gwyddorau鈥檙 gwlyptiroedd.
Oliver ArmstrongBu Oliver Armstrong, myfyriwr PhD 25 oed o鈥檙 Wyddgrug, Sir Fflint yn cynorthwyo鈥檙 dadansoddi. Defnyddiodd spectrosgopeg Raman arbenigol, techneg a ddefnyddir i ddisgrifio nano-ronynnau metelaidd, er mwyn mesur pa fathau o ficroblastigau y canfu鈥檙 t卯m mewn dyfroedd croyw.
Dywedodd: 鈥淥s gallwn ni adnabod y microblastigau, er enghraifft rwber, plastig defnyddwyr, plastig o ddiwydiant ac ati efallai y gallwn olrhain y microblastigau鈥檔 么l i鈥檞 tarddiad.鈥�
Bu ym Mangor drwy gydol ei astudiaethau, o鈥檌 radd gyntaf mewn Cemeg, MSc mewn Nanodechnoleg a Microffabrigo yn yr Ysgol Peirianneg Electronig ac yn 么l i Gemeg drachefn.
Dywed: 鈥淩wyf wedi mwynhau agosatrwydd a hwylustra symud o gwmpas Bangor, a derbyn darlithoedd a chyfleoedd gwych. Mae wedi bod yn braf byw rhwng cesail Eryri a thraethau Ynys M么n hefyd.鈥�
Dyma peth o'r sylw a gafwyd
Dyddiad cyhoeddi: 3 Ebrill 2019