Ymgyrchoedd, Cynlluniau, Mentrau a Gwobrau

Cysylltiadau Cyflym

Cynllun Ailgylchu Cwpanau Coffi

Wnaeth Prifysgol Bangor lansio cynllun ailgylchu cwpanau coffi yn Chwefror 2022. Er yn amlwg, y byddai’n well gennym pe bai pawb yn defnyddio cwpanau y gellir eu hailddefnyddio ar gyfer eu diodydd ‘wrth fynd’, rydym yn gwybod nad yw hyn bob amser yn bosib. Rydym felly’n ymuno 芒 chwmni lleol 鈥� Humphrey’s Waste & Recycling (sydd hefyd yn casglu ein plastigion o labordai) i ailgylchu’r cwpanau un-defnydd arferol (cwpanau papur wedi’i leinio a phlastig) a ddefnyddiwn ar draws y campws. Mae biniau wedi eu lleoli yn Pontio, Prif Adeilad y Celfyddydau, Caffi Teras, Prif Lyfrgell, Bar Uno, Barlows a Chanolfan Brailsford.

Cyfrannu at Economi Gylchol

Beth yw Economi Gylchol?

Yn hanesyddol, mae cymdeithas wedi bod yn gweithredu model economaidd llorweddol at adnoddau - rydyn ni'n cymryd deunyddiau crai o'r ddaear, yn gwneud eitemau gyda nhw, yn defnyddio'r eitemau am gyfnod byr, cyn eu gwaredu heb fawr o feddwl am y niwed amgylcheddol.

Economi Gylchol yw'r gwrthwyneb i'r model economaidd llorweddol hwn, lle rydym yn cadw adnoddau mewn defnydd mor hir a sydd bosib trwy ddefnyddio llai ohonynt, rhannu, benthyca, ailddefnyddio, trwsio ac ailgylchu. Trwy leihau ein defnydd o adnoddau a thrwy sicrhau ein bod yn eu cadw mewn defnydd cyhyd ag y bo modd, rydym yn lleihau'r angen am ddeunydd crai, yn ddefnyddio llai o ynni ac yn arbed costau gwaredu, yn ogystal 芒 lleddfu’r effeithiau amgylcheddol negyddol sy'n gysylltiedig 芒 cynhyrchu, cludo a gwaredu.

Sut ydyn ni'n cyfrannu at Economi Gylchol yma ym Mhrifysgol Bangor felly?

Mae ein biniau mewnol newydd wedi’u gwneud 100% o gynnwys sydd wedi’i ailgylchu, a mae ein biniau sbwriel allanol ‘wrth fynd’ newydd hefyd wedi eu gwneud o 100% blastig wedi’i ailgylchu. Datblygir ein cyfleuster compostio gan ddefnyddio cysgwyr rheilffordd wedi'u hadennill ac yn defnyddio dewis arall o ‘grasscrete’ concrid sy'n gyfeillgar i'r amgylchedd, yr un mor gryf ac wedi'i gynhyrchu o wastraff plastig wedi'i ailgylchu yn y DU.

Fodd bynnag, dim ond hanner y stori yw hon. Gwnaethom ymuno 芒 chwmni gweithgynhyrchu o'r enw Leafield Environmental (ein darparwyr biniau mewnol), a gasglodd ein hen biniau Neuaddau Preswyl i'w hailgylchu i finiau newydd tebyg i'r rhai sydd gennym ar hyn o bryd. Wnaeth y plastig hwn cael ei gludo i gyfleuster ailgylchu, ei smeltio i lawr a'i liwio'n ddu i sicrhau nad oedd unrhyw ran ohono‘n cael eu wastraffu o ganlyniad i afliwiad ac ati. Rydym hefyd wedi prynu biniau ailgylchu cwpanau coffi’n ddiweddar gan Leafield (sydd hefyd wedi'u gwneud o 100% gynnwys wedi'i ailgylchu) er mwyn cyflwyno rhaglen ailgylchu cwpan coffi newydd yn ddiweddarach eleni.

Ailgylchu ‘wrth fynd’ ym Mhrifysgol Bangor

Wrth gerdded ar draws y campws o adeilad i adeilad, mae'n anodd gwybod beth i'w wneud 芒'ch deunydd gwastraff os mai'r cyfan y gallwch ei weld yw biniau sbwriel (ar gyfer gwastraff cyffredinol). Dyna pam mae Prifysgol Bangor wedi gosod biniau ailgylchu ‘wrth fynd’ ar draws y campws yn ddiweddar, fel y gallwn ni i gyd wneud ein rhan dros yr amgylchedd pan rydyn ni’n cerdded o un lle i’r llall. Pl卯s defnyddiwch y biniau a chofiwch nad oes modd ailgylchu cwpanau coffi ar hyn o bryd yn y biniau yma (ar wah芒n i'r caeadau y gellir eu hailgylchu yn y bin plastig/caniau/cartonau). Nid papur yn unig yw’r cwpanau coffi 聽- maent wedi'u leinio 芒 ffilm blastig, ac os oes hylif ar 么l yn y gwpan bydd hyn yn halogi’r papur a chardfwrdd.

Cronfa Gyfalaf yr Economi Gylchol 2019-20

Derbyniodd Prifysgol Bangor gyllid grant trwy Gronfa Gyfalaf yr Economi Gylchol 2019-20 i ailddatblygu ein cyfleuster compostio presennol gan ddefnyddio deunyddiau cynaliadwy wedi'i adfer neu'i ailgylchu, am 30 bin ailgylchu ar wah芒n ‘wrth fynd’ (wedi'i gwneud 100% o gynnwys wedi'i ailgylchu) yn ogystal 芒 phedwar cerbyd trydan a phwynt gwefru trydanol.

Hoffem gymryd y cyfle i ddiolch i Lywodraeth Cymru am eu cefnogaeth barhaus.

Gwahanu er Gwell

Helpwch ni i fod yn Brifysgol fwy cynaliadwy trwy ddefnyddio ein system ailgylchu ar wah芒n.
Mae gennym dri bin plastig ar wah芒n nawr:

  • plastig, metel a chartonau (caead oren)
  • papur a cherdyn (caead glas)
  • gwydr (caead coch)

Trwy wahanu ein hailgylchu fel hyn, ein nod yw i wella ein cyfraddau ailgylchu a chynhyrchu ailgylchu glanach o ansawdd uwch fydd yn fwy tebygol o gael eu defnyddio yng Nghymru neu yn y DU. Mae Prifysgol Bangor yn anelu cynyddu ein hailgylchu i 70% erbyn 2025.

 

 

 

Wythnos Am Wastraff

Ymgyrch wastraff flynyddol y Brifysgol yw Wythnos Am Wastraff. Y n么d yw cynyddu ymwybyddiaeth am leihau, ailddefnyddio ac ailgylchu gwastraff, hysbysu鈥檙 myfyrwyr am gyfleoedd posibl am yrfaoedd yn y sector, a denu myfyrwyr a staff i ddigwyddiadau a gweithgareddau sy鈥檔 ymwneud ag effeithlonrwydd adnoddau. Cynhelir yr Wythnos Am Wastraff (WAW) yn flynyddol yn ystod yr wythnos gyntaf ym mis Hydref. Datblygwyd yr ymgyrch yn wreiddiol yn 2017 gan y Lab Cynaliadwyedd mewn partneriaeth 芒鈥檙 Neuaddau Preswyl a Champws Byw.

 

 

 

Reuse-Campaign

Ymgyrch Ail-Ddefnyddio Diwedd Tymor

Mae Ymgyrch Ailddefnyddio Diwedd Tymor sydd wedi ei threfnu ar y cyd rhwng Neuaddau, PaCS a鈥檙 Lab Cynaliadwyedd yn rhoi鈥檙 cyfle i fyfyrwyr roi yr eitemau y gellir eu hailddefnyddio i elusen leol. Mae modd cyfranu eitemau fel llestri, potiau a sosbenni, dillad, esgidiau, ac offer cegin. Y cyfan sy'n rhaid i鈥檙 myfyrwyr ei wneud yw rhoi鈥檙 eitemau mewn bag plastig coch sydd wedi ei ddarparu, yna gadael y bag y tu allan i ddrws eu hystafell wely. Nid yw gwastraff cyffredinol, gwastraff i鈥檞 ailgylchu na gwastraff bwyd i gael ei roi yn y bag coch. Mae modd i鈥檙 myfyrwyr gyfranu bwyd oes silff hir (heb eu hagor) megis grawnfwyd, tuniau a jariau drwy ei gadael ar ffwrdd eu cegin.

Cronfa Gyfalaf yr Economi Gylchol 2019-20

Derbyniodd Prifysgol Bangor gyllid grant trwy Gronfa Gyfalaf yr Economi Gylchol 2019-20 ar gyfer 260 set o finiau EnviroStack (wedi'i gwneud 100% o gynnwys wedi'i ailgylchu) er mwyn symud o system ailgylchu cymysg i system ailgylchu ar wah芒n yn ogystal 芒 cherbyd trydan ar gyfer casgliadau gwastraff yn 2020.

Hoffem gymryd y cyfle i ddiolch i Lywodraeth Cymru am eu cefnogaeth barhaus.

Pob Can yn Cyfri

Ar y 30ain o Fedi 2019, lansiwyd ymgyrch “Pob Can yn Cyfri” fel rhan o Wythnos Am Wastraff. Mae yna 8 bin ailgylchu ‘wrth fynd’ ar draws y campws.

Mae gennym gyfleusterau ailgylchu helaeth tu fewn i’n hadeiladau ond rydym yn ymwybodol ein bod yn dal i golli deunydd gwerthfawr pan fydd ein myfyrwyr, staff ac ymwelwyr allan o gwmpas ar y campws.

Mae caniau alwminiwm yn ddeunydd gwych i’w gasglu gan eu bod yn rhan o gylch caeedig. Hynny yw, mae’n bosib eu hailgylchu drosodd a throsodd, am byth, heb golli ansawdd a thrwy wneud hyn dim ond 5% o’r egni sy’n cael ei ddefnyddio i greu’r cynnyrch o’r newydd sy’n cael ei ddefnyddio. Rydyn ni’n gobeithio y bydd hwn yn gam arall eto i sicrhau bod deunydd gwerthfawr yn cael ei gasglu yma ym Mangor i’w ailgylchu yn hytrach na’i golli drwy ei anfon i’r safle adfer ynni. Gwyliwch allan am y biniau arbennig yma ar draws y campws.聽聽聽

Gan ein bod yn casglu ein plastig, metel a chartonau gyda'i gilydd (yn un ffrwd ailgylchu), o 2020 gellir defnyddio'r biniau hyn ar gyfer poteli plastig a chartonau hefyd.

Ailgylchu Plastig o’r Labordy

Fel y g诺yr y rhan fwyaf ohonoch, mae holl labordai'r Brifysgol yn ddibynnol iawn ar blastigau. Felly, yn ddiweddar buom yn adolygu ein harferion ledled y campws, i weld sut y gallwn roi'r hierarchaeth wastraff ar waith.

Er bod llawer iawn o blastig untro yn cael ei daflu, mae llawer iawn yn cael ei olchi a'i ailddefnyddio yn y rhan fwyaf o'n labordai, a hoffem sicrhau bod hwn yn arfer cyffredin. Ymhellach, mae'r plastig sy'n cael ei daflu'n cael ei adfer fel ynni. Fodd bynnag, credwn nad yw hyn yn ddigonol, ac felly rydym ar hyn o bryd yn gweithio ar gontract neilltuol i ailgylchu plastigau'r labordai. Gobeithiwn y bydd casgliad ailgylchu plastig labordai ar waith erbyn diwedd 2019.聽 Mae mwy o wybodaeth am beth ellir ei ailgylchu ar dudalen ‘Ailgylchu yn y Brifysgol’.

Arlwyo 鈥� 鈥淵styried Cyn Yfed鈥�

Wnaeth nifer o fentrau arlwyo cael eu cynnal yn ystod 2019/20, i geisio sicrhau bod t卯m Arlwyo鈥檙 Brifysgol yn gweithredu yn y modd mwyaf cynaliadwy posibl (gan gofio bod dulliau cynaliadwy鈥檔 cynnwys 鈥� yr amgylcheddol, y cymdeithasol, yr ariannol a鈥檙 diwylliannol), yn defnyddio eu hadnoddau鈥檔 effeithlon ac yn cyfrannu at economi cylchol. Caiff yr hierarchaeth wastraff ei chymhwyso i bob proses sy鈥檔 ymwneud 芒 gwneud penderfyniadau. Atal creu gwastraff yn y lle cyntaf yw鈥檙 dewis gorau bob tro lle bo hynny鈥檔 bosibl.

Wnaeth y set gyntaf o fentrau canolbwyntio ar atal ac ailddefnyddio. Fodd bynnag, byddwn yn hyrwyddo ac yn rhannu鈥檙 negeseuon a gaiff eu cyflwyno yn ystod cyfnod y mentrau hyn dros amser amhenodol, er mwyn sicrhau bod yr wybodaeth ar gael i fyfyrwyr a staff newydd ac ymwelwyr, er mwyn hyrwyddo dealltwriaeth a sicrhau fod cymaint a phosib yn cymryd rhan.

鈥淵styried Cyn Yfed鈥�

Cafodd y mentrau atal ac ailddefnyddio eu lansio ar y 29ain o Ebrill 2019 fel rhan o ymgyrch 鈥淵styried Cyn Yfed鈥� a wnaeth o canolbwyntio ar leihau nifer y gwellt a ddefnyddir ar y campws, a chael gwared ar yr holl ffyn troi diodydd untro o鈥檔 mannau bwyd, hyrwyddo鈥檙 cynllun ail-lenwi a lleihau鈥檙 angen am boteli untro, a hyrwyddo鈥檙 defnydd o gwpanau i鈥檞 hailddefnyddio er mwyn lleihau nifer y cwpanau coffi untro.

Nid yw gwellt ar gael ar y cownter bellach, ond maent ar gael drwy ofyn yn unig. Felly, bydd llai o lawer o wellt yn cael eu defnyddio a llai鈥檔 cael eu taflu. Bydd y gwellt sydd ar gael yn rhai plastig, oherwydd bod angen gwellt plastig ar y bobl hynny sydd angen gwelltyn. Os oes angen gwelltyn ar unrhyw un fe fyddant ar gael bob amser yn unol 芒 Deddf Cydraddoldeb 2010. Nid oes modd ailgylchu neu gompostio gwellt yn lleol ar hyn o bryd, waeth beth fo鈥檙 deunydd. Mae gwellt papur yn cael eu gwneud o bapur o safon isel sy鈥檔 troi鈥檔 ddyfrllyd ar 么l bod yn y diod am ychydig. Nid yw鈥檔 bosibl eu hailgylchu, ac ni ellir prosesu gwellt papur, gwellt pydradwy na gwellt compostadwy mewn Treuliwr Anaerobig. Felly, nid yw newid y deunydd yn ateb cynaliadwy, yr unig ateb cynaliadwy yw peidio 芒 defnyddio gwelltyn os nad oes raid ac felly osgoi creu鈥檙 gwastraff yn y lle cyntaf.

Rydym hefyd wedi cael gwared ar yr holl ffyn troi diodydd untro waeth beth fo鈥檙 deunydd ac yn eu cyfnewid 芒 llwyau metel y gallwn eu hailddefnyddio, ac y bydd y t卯m arlwyo yn eu golchi. Er bod mynd 芒 phaned o goffi gyda chi wrth i chi fynd ar hyd y lle鈥檔 rhan o鈥檙 bywyd modern, nid yw鈥檙 rhan fwyaf o bobl yn paratoi鈥檙 coffi wrth gerdded. Yn ein barn ni mae鈥檙 ffyn troi diod yn wastraff diangen waeth beth fo鈥檙 deunydd. Fodd bynnag, gofynnwn i chi beidio 芒 mynd 芒鈥檙 llwyau gyda chi (hynny yw peidiwch 芒 dwyn y llwyau!) oherwydd bydd hynny鈥檔 gwneud y fenter yn anghynaliadwy, gan y byddai鈥檔 rhy gostus.

Rydym yn hyrwyddo Prifysgol Bangor fel 鈥楶rifysgol Ail-lenwi鈥�, lle gallwch lenwi eich poteli d诺r ail-ddefnydd am ddim yn unrhyw un o鈥檔 siopau (heblaw am y Copa 鈥� does dim d诺r tap yno). Mae poteli d诺r 芒 brand Prifysgol Bangor ar werth ym mhob un o鈥檙 llefydd bwyta hefyd.

Mae cwpanau coffi ail-ddefnydd hefyd yn cael eu gwerthu a鈥檜 hyrwyddo, ac mi gewch ostyngiad o 10c ar bob diod os dewch 芒鈥檆h cwpan/mwg eich hun.

Wnaeth ymgyrch " Ystyried Cyn Yfed" cyrraedd rownd derfynol Gwobrau Green Gown 2019. Hyd yma rydym wedi atal o leiaf 9,171 o eitemau untro rhag cael eu defnyddio a鈥檜 gwaredu ar draws y campws gyda鈥檙 ymgyrch.

Dros fisoedd y misoedd nesa byddwn yn dal ati trwy ddefnyddio poteli a jariau yn lle sachets halen, phupur a sawsiau, adolygu鈥檙 defnydd posibl o lestri mewn rhai mannau, adolygu dewis amgen o laeth gan ei fod yn creu llawer iawn o wastraff ac yn bwrw golwg ar ailgylchu mwy o鈥檔 deunyddiau arlwyo.

Neuaddau Preswyl 鈥� 鈥淵 Rheolaeth Amgylcheddol Orau鈥�

Oedd o'n bleser gan Brifysgol Bangor ennill y wobr am y Rheolaeth Amgylcheddol Orau yng Ngwobrau Arolwg Llety Cenedlaethol y Myfyrwyr yn 2018, ac mae鈥檔 dyst i ymroddiad a meddwl ysbrydoledig y T卯m Bywyd Preswyl a鈥檙 T卯m Cynaliadwyedd.

Cyflwynir sesiynau ymwybyddiaeth gwastraff i fyfyrwyr ar ddechrau鈥檙 tymor; mae鈥檙 rhain yn cynnwys cyflwyniadau byr, sgyrsiau a gweithdai. Rydym yn gweithio gyda鈥檔 Mentoriaid Preswyl i sicrhau eu bod yn gyfforddus yn siarad 芒鈥檜 cyfoedion am wastraff, ac ar hyn o bryd maent yn y broses o adolygu ap a ddefnyddir gan fentoriaid preswyl, i gynnwys cwestiynau ar ansawdd a maint yr ailgylchu. Bydd hyn yn ein galluogi i fonitro ymddygiad ailgylchu a mynd i鈥檙 afael ag unrhyw broblemau y mae ein myfyrwyr yn eu profi o ran eu gwastraff.

Safbwynt y Brifysgol ar Blastig

Bu llawer iawn o newydd drwg yn y wasg yngl欧n 芒 phlastigau鈥檔 ddiweddar, ac er bod y Brifysgol o blaid lleihau鈥檙 defnydd o blastigau lle bo hynny鈥檔 bosibl, yn enwedig plastigau untro trafferthus, mae llawer o ffactorau i鈥檞 hystyried.

Mae defnydd amrywiol i blastig, mae鈥檔 wydn, yn hyblyg ac yn rhad. Weithiau, plastig yw鈥檙 deunydd gorau neu hyd yn oed yr unig ddeunydd y gallwn ei ddefnyddio i wneud ambell gynnyrch , ac mae鈥檔 bosib ailddefnyddio ac ailgylchu rhai plastigau. Nid plastig yw鈥檙 broblem, y broblem yw fod plastig yn cael ei orgynhyrchu, ei orddefnyddio, ei gamddefnyddio, a鈥檌 daflu ffwrdd yn amhriodol. Yn wir, mae na ddadl gref mai gorddefnyddio deunyddiau yn gyffredinol yw鈥檙 broblem; yn enwedig eitemau untro.

Mae dwy ran i鈥檙 broblem y mae鈥檙 Brifysgol yn mynd i鈥檙 afael 芒 hi:

  • Plastigau trafferthus sy鈥檔 amhosib eu hailddefnyddio na鈥檜 hailgylchu
  • Eitemau defnydd untro鈥檔 gyffredinol, waeth beth fo鈥檙 deunydd

Plastigau Trafferthus sef plastigau defnydd untro sy鈥檔 amhosib eu hailgylchu, sydd heb gynllun ar gyfer diwedd oes, ac sy鈥檔 debygol o ddiweddu fyny fel sbwriel yn hedfan o gwmpas y lle am eu bod yn ysgafn iawn. Ymhlith yr eitemau hynny mae deunyddiau cymysg sy鈥檔 anodd eu gwahanu am resymau technegol ac ariannol, gan gynnwys (ymhlith eraill) 鈥榗otton buds鈥�, deunydd lapio, pecynnau creision, deunydd lapio siocled, sachets, ffyn troi diod, cyllyll a ffyrc dros dro, gwellt a bal诺ns.

Eitemau defnydd untro sef eitemau a gafodd eu creu i鈥檞 defnyddio unwaith yn unig ac am gyfnod byr. Mae鈥檙 eitemau yma fel arfer yn cael eu creu er mwyn hwylustod, ond nid bob tro. Mae amrywiol eitemau鈥檔 perthyn i鈥檙 categori hwn, gan gynnwys cwpanau coffi, poteli diod/cartonau/caniau, gwellt, tipiau pibedi, ffyn troi diodydd, cyllyll a ffyrc tafladwy, bal诺ns ac ati.

Nod y Brifysgol yw lleihau鈥檙 defnydd o鈥檙 ddau, ond ni fyddwn yn prynu eitemau tebyg wedi eu gwneud o ddefnydd gwahanol oni bai bod cynllun diwedd oes cynaliadwy ar gyfer y deunyddiau amgen. Er enghraifft, mae modd ailgylchu gwydrau yfed plastig ond nid yw鈥檔 bosib ailgylchu gwydrau yfed sy鈥檔 cael eu labelu鈥檔 rhai pydradwy/compostiadwy, ac felly wnawn ni ddim prynu鈥檙 rheini, er eu bod yn swnio鈥檔 well, oherwydd byddant yn gwneud mwy o ddrwg nag o les. Dydi hi ddim yn bosib i ni ailgylchu/compostio cwpanau/gwydrau/gwellt pydradwy yn y Brifysgol oherwydd ein bod yn anfon ein gwastraff bwyd i gyfleusterau Treulio Anaerobig, sydd ddim yn gallu delio gyda鈥檙 deunyddiau hynny. Mae鈥檔 bosibl y gellid datblygu deunyddiau pydradwy/compostadwy er mwyn eu trin mewn Treuliwr Anaerobig yn y dyfodol. Felly, awn ati i adolygu ein harferion yn unol ag unrhyw dechnoleg sy鈥檔 datblygu ac sy鈥檔 cael ei ddefnyddio鈥檔 lleol. Dydi hi ddim yn bosib ailgylchu gwellt papur chwaith, gan fod ansawdd y papur yn rhy isel a鈥檜 bod yn troi鈥檔 ddyfrllyd ar 么l ychydig o amser yn y diod. Mae鈥檔 amhosib ailgylchu cyllyll a ffyrc a ffyn troi diodydd pren chwaith. Y nod felly yw i ddefnyddio llai o鈥檙 eitemau hynny.

Felly mae鈥檙 rhan fwyaf o鈥檔 hymdrechion yn canolbwyntio ar leihau neu atal plastig trafferthus ac osgoi eitemau untro gymaint ag sy鈥檔 bosib, waeth beth fo鈥檙 deunydd. Os bydd eitemau untro ar gael, rydym am annog pobl i鈥檞 hailddefnyddio neu eu hailgylchu lle bo hynny鈥檔 bosibl. Credwn y dylid lleihau eitemau untro fel cyllyll a ffyrc plastig gymaint 芒 phosibl, ond os ydym am eu defnyddio, bydd angen mynd ati i newid agwedd ac ymddygiad er mwyn sicrhau bod yr eitemau hyn yn cael eu defnyddio dro ar 么l tro. Rydym am chwalu chwedl y cynhyrchion untro.

Cewch fwy o wybodaeth am ddeunyddiau penodol a pha mor addas ydynt i'w hailgylchu/compostio uchod ac ar y dudalen Ailgylchu yn y Brifysgol.