Ysbrydoli ar gyfer Perfformiad Brig
Dr Calum ArthurTu 么l i bob athletwr Olympaidd llwyddiannus, bydd ganddo ef neu hi hyfforddwr sy'n eu cefnogi bob cam o'r ffordd i gyflawni eu nod o ddod 芒 medal Olympaidd adref gyda nhw. Mae hyfforddwyr yn chwarae rhan bwysig yn nhaith Olympaidd athletwyr, trwy eu helpu i gyflawni eu perfformiad gorau posibl. Ond mae hyfforddi effeithiol yn hanfodol hefyd mewn nifer o amgylcheddau eraill fel meysydd milwrol, addysg a busnes.
Mae ymchwilwyr yn Sefydliad Seicoleg Perfformiad El卯t (IPEP) ym Mhrifysgol Bangor wedi bod yn cynnal ymchwil i鈥檙 effaith ysgogol a gaiff hyfforddi ac arweiniad mewn gwahanol leoliadau er mwyn iddynt gael gwell dealltwriaeth o鈥檙 ffactorau sydd wrth wraidd hyfforddiant ac arweiniad effeithiol.
Mae pwysigrwydd hyfforddi o ansawdd da yn hollbwysig fel y gall athletwyr Olympaidd gyrraedd eu llawn botensial. Bydd deall y math o hyfforddi sy鈥檔 cael effaith ar berfformiad a chanlyniadau perthnasol i berfformiad yn helpu hyfforddwyr i wella ansawdd yr hyn y maent eisoes yn ei wneud, ac yn y pendraw, dylai olygu bod mwy o athletwyr yn rhagori mewn cystadlaethau Olympaidd.
Eglura Dr Calum Arthur, Cyd-gyfarwyddwr IPEP:
鈥淢ae gan hyfforddwyr waith anodd ond pwysig iawn o ran datblygu eu hathletwyr.鈥�
鈥淩ydym wedi gweithio鈥檔 eang gyda鈥檙 meysydd milwrol, chwaraeon a busnesau i ddeall beth yw arwain a sut i鈥檞 gysyniadu. Roedd rhaid i ni ateb cwestiynau allweddol fel: beth ddylwn ei wneud fel arweinydd? Sut allaf ysgogi fy nilynwyr? Sut allaf helpu i rymuso fy nilynwyr? Rydym wedi cynnal nifer o astudiaethau sy鈥檔 ceisio dynodi ac ynysu鈥檙 math allweddol o hyfforddi sydd fwyaf dylanwadol o ran effeithio ar symbyliad a pherfformiad athletwyr. Yn sgil hynny datblygwyd ymyriadau ymddygiadol a oedd yn helpu arweinwyr i ddangos rhagor o鈥檙 dulliau arwain mwyaf effeithiol".
鈥淢ae ein gwaith hefyd wedi arwain at ddatblygu model newydd o effeithiau arweiniad sef darparu gweledigaeth, cefnogaeth a her. Y brif egwyddor sy鈥檔 sail i鈥檙 model hwn yw ein bod yn credu mai鈥檙 person sy鈥檔 gweithio caletaf, yn hyfforddi orau ac yn gweithio鈥檔 hirach fydd yr athletwr mwyaf llwyddiannus. Er enghraifft, gall hyfforddwr sy鈥檔 ceisio ysbrydoli athletwr, gael medal Olympaidd fel eu gweledigaeth. Bydd gweledigaeth yn rhoi ffocws a chyfeiriad i holl ymdrechion yr athletwr. Er enghraifft, mae nofwyr sy鈥檔 codi am 5am yn aberthu llawer o ran eu bywydau cymdeithasol, personol a gwaith felly mae鈥檔 rhaid i鈥檞 gweledigaeth fod yn werthfawr ac yn gredadwy. Gwaith eu hyfforddwyr yw eu helpu i wneud y weledigaeth yn gredadwy ac yna darparu llwybr trwy eu helpu a'u cefnogi."
鈥淏ydd hyfforddwr yn cynnig dulliau o gefnogi pryd bynnag bydd eu hangen, er enghraifft cyngor ar faeth, cymorth seicolegol, cefnogaeth emosiynol neu beth bynnag sydd ei angen ar yr athletwr i gyflawni ei weledigaeth. Maent yn gwneud hyn trwy geisio deall y person fel unigolyn ac yna gweithio allan beth sydd orau iddynt, teilwrio eu dulliau hyfforddi i gyfateb ag anghenion unigol yr athletwr.鈥�
鈥淔elly gwaith yr hyfforddwr yw eu herio i gyrraedd y nod. Bydd her ar lefel uchel yn hanfodol i gadw鈥檙 lefelau egni yn uchel a gosod disgwyliadau uchel sy'n ofynnol er mwyn cael lefelau uchel o berfformiad. Bydd cynnig cefnogaeth ar ei ben ei hun yn debygol o arwain at ddiflastod a bydd gosod her ar ei ben ei hun yn debygol o arwain at chwythu plwc. Rhaid i鈥檙 hyfforddwr gael cydbwysedd rhwng cefnogi a gosod her er mwyn i鈥檙 athletwr gyflawni ei weledigaeth Olympaidd鈥�.
Yn ddiweddar bu Dr Arthur yn gweithio gyda鈥檙 Fyddin. Mae cyswllt 芒鈥檙 cyhoedd Cymdeithas Seicolegol Prydain yn dangos sut y mae ymchwil a wnaed trwy鈥檙 Sefydliad Seicoleg Perfformiad El卯t ym Mhrifysgol Bangor yn cael ei ddefnyddio i hyfforddi uwch hyfforddwyr yn y fyddin.
Dyddiad cyhoeddi: 19 Mehefin 2012