Ymchwilwyr yn mesur gwerth gw锚n
Mae ymchwilwyr ym Mhrifysgol Bangor wedi pennu gwerth economaidd ar w锚n, gan ddangos yn wyddonol yr effaith y gall gw锚n ddiffuant ei chael ar y modd y cymerwn benderfyniadau. 鈥楪wybodaeth gymdeithasol鈥� y mae鈥檙 seicolegwyr yn galw hyn, a dywedant y caiff fwy o effaith nag y gellwch ddychmygu.
Fel yr eglura Danielle Shore, myfyrwraig PhD yn yr Ysgol Seicoleg, a phrif awdur yr ymchwil: 鈥淒ychmygwch fod angen car newydd arnoch. Pa ffactorau sy鈥檔 dylanwadu ar eich dewis? Efallai eich bod yn bwriadu seilio eich penderfyniad ar faterion llwyr ymarferol, megis costau cynnal a dibynadwyedd; fodd bynnag, yn 么l ymchwil, mae ffactorau cymdeithasol, megis ymddygiad y gwerthwr, yn bwysicach nag a dybiech.鈥�
鈥淥s bydd y gwerthwr yn rhoi gw锚n ddiffuant o bleser ichi, cewch brofiad cadarnhaol a byddwch yn debygol o brynu car gwell, neu fwy o nodweddion ychwanegol, nag yr oeddech wedi bwriadu eu prynu鈥檔 wreiddiol. Yn wir, mae鈥檙 w锚n ddiffuant fel pe bai鈥檔 fath o arian cymdeithasol, yn wobr werthfawr y bydd pobl talu i鈥檞 derbyn,鈥� eglura.
Bu鈥檙 ymchwilwyr yn edrych ar ymateb pobl i ddau fath o w锚n, sef gw锚n ddiffuant a gw锚n gwrtais. Presenoldeb 鈥榣linellau chwerthin鈥� sy鈥檔 gwahaniaethu rhwng y gwenau hyn 鈥� y rhychau bach sydd i鈥檞 gweld yng nghorneli鈥檙 llygaid pan fo rhywun yn gwenu鈥檔 ddiffuant, ond nid pan fo鈥檔 gwenu鈥檔 gwrtais. Bu鈥檙 awduron yn cynllunio arbrawf lle chwaraeodd y myfyrwyr g锚m yn erbyn 鈥榞wrthwynebwyr鈥� cyfrifiadurol a oedd naill ai 芒 phosibiliadau uwch neu is o ennill arian, ac a oedd yn gwenu, naill ai鈥檔 ddiffuant neu鈥檔 gwrtais. Yng nghyfnodau diweddarach y 鈥榞锚m鈥�, bu鈥檙 ymchwilwyr yn mesur dewisiadau pobl, gan ofyn iddynt ddewis eu gwrthwynebwyr. Trwy鈥檙 canlyniadau, roedd yr ymchwilwyr yn gallu penderfynu pa mor werthfawr oedd y naill w锚n a鈥檙 llall, yn 么l barn y cyfranogwyr.
Eglurodd Shore fel a ganlyn: 鈥淵 canfyddiad pwysig yn yr arbrawf hwn yw bod yn well gan bobl wrthwynebwyr oedd yn gwenu鈥檔 ddiffuant, hyd yn oed pan oeddent yn gysylltiedig 芒 llai o bosibiliadau o ennill. Cawsom fod hyn yn ddiddorol, am fod ein cyfranogwyr i gyd yn fyfyrwyr prifysgol ac, fel rheol, 芒 llawer o gymhelliant i ennill arian. Nid oeddem wedi disgwyl iddynt ddewis gwrthwynebwyr a oedd yn gwenu鈥檔 ddiffuant ond pan oedd y gobaith o ennill yn gyfartal. Syndod o鈥檙 mwyaf oedd y ffaith iddynt ddewis gwrthwynebwyr a oedd yn llai tebygol o dalu.鈥�
Yn wir, cyfrifodd yr ymchwilwyr mai ychydig yn fwy na thraean ceiniog oedd gwerth gw锚n ddiffuant yn yr arbrawf.
Swm bach yw hwn, ond dychmygwch eich bod yn cyfnewid 10 neu 20 o鈥檙 gwenau hyn mewn trafodaeth fer. Byddai鈥檙 gwerth hwnnw鈥檔 cynyddu鈥檔 gyflym ac yn dylanwadu ar eich gallu i roi barn. Felly, gallai鈥檙 car newydd ymddangos yn well bargen pe bai gwerthwr 芒 gw锚n ddiffuant yn ei werthu ichi,鈥� awgryma Dr Erin Heerey, cyd-awdur yr astudiaeth.
Yn 么l Shore, mae i鈥檙 ymchwil hon oblygiadau ar y modd y mae pobl yn cymryd amrywiaeth o benderfyniadau cymdeithasol o bwys.
Gall gwenau diffuant helpu pobl i ddod i gytundeb yn ystod trafodaethau. Efallai y caiff pobl sy鈥檔 aml yn gwenu鈥檔 ddiffuant ei bod yn haws iddynt ddarbwyllo eraill i weithio tuag at yr u nod. Oherwydd bod cyfathrebu cadarnhaol yn helpu pobl i greu cysylltiadau, gallai gw锚n atgyfnerthu鈥檙 cysylltiadau cymdeithasol a rannwn 芒鈥檔 ffrindiau a鈥檔 cydweithwyr.鈥�
Cyhoeddwyd eu hymchwil yn y cylchgrawn Emotion. Cafodd efrydiaeth PhD Danielle nawdd gan y Cyngor Ymchwil Economaidd a Chymdeithasol.
Dyddiad cyhoeddi: 29 Medi 2011