Trosi economeg iechyd cyhoeddus yn bolisi ac yn rhan o ymarfer
Awduron yr adroddiad:Trawsnewid Bywydau Pobl Ifanc - y ddadl economaidd dros fuddsoddi yn y blynyddoedd cynnar, yr Athro Rhiannon Tudor Edwards a'r ci tywys, Jazz, Lucy Bryning (chwith) a Huw Lloyd Williams (dde).Wrth ymateb i ymgynghoriad Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg y Cynulliad ar 鈥榊 1,000 Diwrnod Cyntaf鈥� mae un sy鈥檔 arbenigo mewn economeg iechyd cyhoeddus wedi tynnu sylw at ymchwil sy鈥檔 awgrymu y gallai buddsoddi yn y blynyddoedd cynnar arbed miliynau o bunnoedd ar draws y sector cyhoeddus yng Nghymru.
Mae鈥檙 Athro Rhiannon Tudor Edwards, cyd-gyfarwyddwr y ym Mhrifysgol Bangor, a鈥檌 chydweithwraig, Lucy Bryning, sy鈥檔 swyddog ymchwil ar ddechrau ei gyrfa yn y ganolfan, wedi ymateb i鈥檙 alwad am dystiolaeth ysgrifenedig i ymgynghoriad 鈥榊 1,000 Diwrnod Cyntaf鈥�. Yn eu hymateb maent yn tynnu sylw at eu hadroddiad diweddar, sef 鈥溾��. Cefnogwyd yr adroddiad 芒 chyllid gan Iechyd Cyhoeddus Cymru a chafodd ei lansio fis Hydref yng Nghynhadledd Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru (Ymchwil ag Effaith) yng Nghaerdydd. Cafodd hefyd sylw ar BBC Cymru.
Yn dilyn adolygu鈥檙 dystiolaeth economaidd sydd ar gael, daw鈥檙 adroddiad i鈥檙 casgliad y gallai symud tuag at ddefnyddio dulliau ataliol a buddsoddi鈥檔 gynnar yn ystod oes plentyn arbed miliynau ar draws y sector cyhoeddus yng Nghymru. Yn seiliedig ar dystiolaeth ryngwladol, maent yn dadlau mai buddsoddi yng nghyfnod hollbwysig y blynyddoedd cynnar, gan ddechrau yn y cyfnod cyn cenhedlu ac yna yn ystod beichiogrwydd cynnar, fyddai鈥檙 defnydd mwyaf effeithiol o adnoddau cyhoeddus. Byddai gwneud hynny鈥檔 cynnig gwerth ymhell y tu hwnt i fathau eraill o fuddsoddi ariannol ar draws yr economi a buddsoddi mewn cyfnodau eraill yn ystod oes plentyn.
Mae鈥檙 ganolfan wedi bod yn gweithio ar hwyluso sut mae trosi ymchwil economaidd mewn modd effeithiol yn bolisi ac yn rhan o ymarfer ym maes iechyd a gofal cymdeithasol. Fis Tachwedd, gwahoddwyd Rhiannon i鈥檙 Senedd i fod yn ymgynghorydd arbenigol i Bwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon y Cynulliad wrth iddynt graffu ar y gwariant ar iechyd a gofal cymdeithasol yng nghyllideb ddrafft Llywodraeth Cymru ar gyfer 2017-2018. Nod y Pwyllgor yw 鈥榙wyn Llywodraeth Cymru i gyfrif drwy graffu ar wariant, gweinyddiaeth a pholisi, gan gynnwys yn y meysydd a ganlyn (ond heb fod yn gyfyngedig iddynt): iechyd a lles corfforol, meddyliol a chyhoeddus pobl Cymru, gan gynnwys y system gofal cymdeithasol鈥�. Roedd Rhiannon yn annog y pwyllgor i groesawu symudiad tuag at iechyd a gofal cymdeithasol sy鈥檔 cael eu harwain gan y gymuned ac sydd 芒 phwyslais ar atal, a hynny ar sail economaidd.
Nod y ganolfan, sydd bellach yn rhan o Sefydliad Ymchwil Iechyd a Meddygol Bangor, yr Ysgol Gwyddorau Iechyd o fewn Coleg y Gwyddorau Iechyd ac Ymddygiad yw hybu a chynnal ymchwil ag effaith o鈥檙 safon uchaf i faes economeg iechyd.
Dilynwch y Ganolfan Economeg Iechyd a Gwerthuso Meddyginiaeth ar Twitter:
Dyddiad cyhoeddi: 6 Chwefror 2017