Modd i atal gordewdra plant
Mae plant sydd wedi dilyn rhaglen Food Dudes yn mwynhau bwyta ffrwythau a llysiau.Yn ddiweddar, bu i Sefydliad Iechyd y Byd amlygu fod gordewdra plant yn broblem fawr. Mae dros 40 miliwn o blant dan oed ysgol ar draws y byd, heb eithrio鈥檙 DU, nawr yn rhy drwm. Mae gordewdra plant yn tueddu i ddilyn i oedolaeth, ac yn cynyddu鈥檙 risg o glefyd cardiofasgiwlar, clefyd siwgr, a rhai cancrau yn hwyrach mewn bywyd.
Felly mae canfod ffyrdd o atal gordewdra plant wedi dod yn brif flaenoriaeth i iechyd y cyhoedd. Ond ceir newyddion da hefyd; mae tystiolaeth yn awgrymu y gall cynyddu鈥檙 swm o ffrwythau a llysiau a fwyteir gan blant fod yn gymorth i reoli鈥檙 cynnydd yn eu pwysau.
Mae , Menter Gymdeithasol sy鈥檔 gweithio mewn partneriaeth 芒 Phrifysgol Bangor, wedi datblygu Rhaglen Bwyta鈥檔 Iach Food Dudes, ymyriad newid ymddygiad yn seiliedig ar dystiolaeth, sy鈥檔 creu cynnydd mawr a pharhaol yn y swm o ffrwythau a llysiau a fwyteir gan blant.
Egwyddorion seicolegol craidd y Rhaglen yw Delfryd Ymddwyn, Gwobrau a Blasu Drosodd a Throsodd.
Mae holl ddisgyblion ysgol gynradd yn yr Iwerddon wedi cymryd rhan yn y rhaglen Food Dudes, ac mae鈥檔 cael ei gweithredu hefyd yn rhanbarthol ar draws ysgolion cynradd yn y DU.
Catherine SharpFodd bynnag, mae gordewdra plant yn dechrau ymhell cyn i blant gychwyn yn yr ysgol gynradd. I geisio gwneud gwahaniaeth hyd yn oed yn gynharach na hynny, mae prosiect a ariennir gan wedi cynorthwyo i ddatblygu rhaglen Food Dudes ar gyfer plan oed meithrin. Yn cael ei arwain gan Catherine Sharp, ysgolhaig KESS, a鈥檌 oruchwylio gan yr Athro Pauline Horne a Dr. Erjavec, mesurodd y prosiect effaith y rhaglen feithrin mewn gwerthusiad rheoledig chwe ysgol.
Er mwyn annog y plant bach i fwyta amrywiaeth o ffrwythau a llysiau a ddarparwyd, bu iddynt yn gyntaf wylio fideo delfryd ymddwyn yn dangos fersiynau ifanc o gymeriadau Food Dudes, Rocco, Razz, Tom a Charlie, sydd wrth eu bodd yn bwyta ffrwythau a llysiau oherwydd eu bod yn rhoi 鈥渆gni arbennig鈥� ar gyfer hwyl a chwarae. Yna, pan fu i鈥檙 plant bach fwyta鈥檙 ffrwythau a鈥檙 llysiau a ddarparwyd bob diwrnod, rhoddwyd gwobrau bach Food Dudes wedi鈥檜 teilwra iddynt.
Dechreuodd y plant a gymerodd ran yn y Rhaglen, fwyta llawer iawn mwy o ffrwythau a llysiau. Mewn cyfarfod dilynol ymhen 3 mis, roedd y plant yn parhau i fwyta 60% mwy o ffrwythau, a 131% mwy o lysiau o鈥檌 gymharu 芒 chyn iddynt ddechrau鈥檙 rhaglen. Yn y cyfamser, ni ddangosodd y plant yn y methrinfeydd rheoledig y gwelliannau hyn 鈥� er y rhoddwyd yr un ffrwythau a llysiau iddynt ag a roddwyd yn y meithrinfeydd Ymyriadau, ond heb y fideo delfryd ymddwyn a gwobau鈥檙 Food Dudes.
Roedd y cynnydd mawr a pharhaol yng nghymeriant ffrwythau a llysiau a gyflawnwyd gan raglen newydd y feithrinfa yn ychwanegu at lwyddiant y Rhaglen Food Dudes i gynyddu swm y ffrwythau a llysiau a fwytir gan blant ysgolion cynradd. Mae鈥檙 canlyniadau鈥檔 dangos hefyd nad yw rhoi ffrwythau a llysiau鈥檔 unig i blant yn ddigon i gymell plant i fwyta鈥檙 bwydydd.
Mae鈥檙 ymchwil hwn a ariannwyd gan KESS wedi derbyn prif Wobr Ymchwil Iechyd LARIA (鈥淟ocal Authorities Research Intelligence Association鈥�). Mae rhaglen newydd y Feithrinfa nawr wedi鈥檌 chomisiynu mewn dros 130 o feithrinfeydd y DU, gyda diddordeb pellach o鈥檙 Eidal a鈥檙 U.D.
Gan adeiladau ar bartneriaeth KESS a sefydlwyd gyda Food Dudes Health, mae Catherine nawr wedi cychwn ar PhD wedi鈥檌 ariannu gan Ysgol Seicoleg, Prifysgol Bangor. Mewn partneriaeth 芒 Food Dudes Health, bydd yn datblygu rhaglen yn targedu gweithgaredd corfforol ym mhlant meithrin i ddarparu dulliau mwy grymus i atal gordewdra plant a鈥檙 risgiau i iechyd sy鈥檔 mynd law yn llaw 芒 hynny.
Dyddiad cyhoeddi: 5 Tachwedd 2014