Cymru i lansio gwasanaeth arloesol ar gyfer ymchwil i ddementia
Yn lansio Join Dementia Research oedd yr Athro Bob Woods, Chris Roberts, sy'n byw efo'r cyflwr, Y Gweinidog, Mark Drakeford; Athro John G Hughes, Is-Ganghellor a'r Athro Jo Rycroft-Malone, pennaeth yr Ysgol Gwyddorau Gofal Iechyd.Heddiw (2/7/15), lensir gwasanaeth cenedlaethol, ar-lein ac ar y ff么n, sy鈥檔 helpu pobl i gymryd rhan mewn astudiaethau ymchwil dementia. Mae J yn addo cyflymu鈥檙 broses o ymchwilio i ddementia yng Nghymru, gan roi cyfle i bobl 芒 dementia a hebddo gofrestru eu diddordeb mewn astudiaethau, a helpu ymchwilwyr i ganfod y cyfranogwyr iawn ar yr adeg iawn.
Bydd Mark Drakeford, Gweinidog Cymru dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol, yn rhoi鈥檙 cyhoeddiad yn ystod ymweliad 芒 (CDGD/DSDC) ym Mhrifysgol Bangor.
Meddai鈥檙 Athro Drakeford:
鈥淢补别 prifysgolion a byrddau iechyd Cymru wrthi鈥檔 cydweithio ar waith ymchwil dementia o safon fyd-eang ac rwyf yn gobeithio, drwy weithio gyda phobl sy鈥檔 byw gyda dementia a gwirfoddolwyr eraill, y gallwn gyrraedd gwell dealltwriaeth o鈥檙 cyflwr hwn.
鈥淢补别 Join Dementia Research yn gam mawr ymlaen wrth inni weithio tuag at wneud Cymru鈥檔 genedl fwy addas ar gyfer pobl 芒 dementia. Rwy鈥檔 awyddus i annog pobl i ystyried gwirfoddoli ar gyfer y gwaith pwysig hwn.鈥�
Ar hyn o bryd, mae dementia yn effeithio ar 850,000 o bobl yn y DU, a thros 45,000 o Gymru. Fodd bynnag, mae effaith dementia yn llawer mwy, am fod 25 miliwn o boblogaeth y DU 芒 ffrind neu berthynas agos yn dioddef. Yn 么l arolwg cenedlaethol newydd*, cafwyd y byddai bron i ddwy ran o dair o aelodau鈥檙 cyhoedd (62%) yn fodlon cymryd rhan mewn ymchwil i ddementia, ond bod mwy na phedair rhan o bump (81%) yn anwybodus yngl欧n 芒 sut i wirfoddoli. Bwriad Join Dementia Research yw goresgyn y rhwystrau hyn a rhoi cyfle i bawb chwarae rhan yn y broses o newid rhagolygon pobl 芒 dementia, yn awr ac yn y dyfodol.
Mae diffyg mynediad at wirfoddolwyr bodlon yn atal ymchwil o bwys tyngedfennol i鈥檙 cyflwr, a ffigurau gan y llywodraeth yn dangos bod llai na 5% o bobl 芒 dementia yn cymryd rhan mewn astudiaethau ymchwil. Bydd Join Dementia Research yn hwb i gyfranogiad mewn ymchwil, trwy gysylltu pobl sydd 芒 diddordeb mewn ymchwil dementia ag astudiaethau addas ar ddementia ar draws Cymru ac mewn rhannau eraill o鈥檙 DU, yn ogystal 芒 chyflymu鈥檙 drefn recriwtio ar gyfer ymchwilwyr. Wrth gofrestru, mae gwirfoddolwyr yn caniat谩u i rywun gysylltu 芒 hwy a gofyn iddynt gymryd rhan mewn astudiaethau newydd sy鈥檔 digwydd yn eu hardal; o hynny allan, gallant benderfynu a ydynt am gymryd rhan.
Mae Join Dementia Research yn gydweithrediad rhwng y Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd (NIHR), Ymchwil Alzheimer y DU, Cymdeithas Alzheimer Alzheimer yr Alban. Ers ei lansiad yn Lloegr a鈥檙 Alban yn Chwefror, mae mwy na 7,500 o bobl wedi cofrestru eu diddordeb mewn astudiaethau ymchwil. O鈥檙 rheiny, mae mwy na 1,300 eisoes wedi鈥檜 cofrestru i ymchwil.
Mae Canolfan Prifysgol Bangor ar Ddatblygu Gwasanaethau Dementia (CDGD), wedi bod ar flaen y gad wrth hwyluso鈥檙 broses o gyflwyno Join Dementia Research ar draws Cymru. Dyma鈥檙 Athro Bob Woods, Cyfarwyddwr y Ganolfan, yn esbonio:
鈥淢补别 Join Dementia Research yn ffordd wych o ddod 芒 phobl at ei gilydd sydd 芒 diddordeb mewn cymryd rhan mewn ymchwil gyda鈥檙 timau ymchwil neilltuol sydd gennym yng Nghymru. Mae ein projectau ar ddeall dementia a gwella gofal dementia eisoes yn cael budd o鈥檙 gwasanaeth yn Lloegr, felly rydym yn sicr y bydd yn gwneud gwahaniaeth mawr yng Nghymru hefyd.鈥�
Un o鈥檙 astudiaethau sy鈥檔 recriwtio ar gyfer gwirfoddolwyr yng Nghymru yw AD Genetics, sy鈥檔 edrych ar y modd y mae rhai genynnau yn effeithio ar y tebygolrwydd o ddatblygu clefyd Alzheimer, yn enwedig pan fo鈥檔 dechrau鈥檔 gynnar. Caiff gwirfoddolwyr sy鈥檔 cael eu recriwtio i鈥檙 astudiaeth ymweliad gan nyrs, a gofynnir iddynt gwblhau cyfweliad byr a phrawf cof.
Yr Athro Julie Williams, o Brifysgol Caerdydd, sy鈥檔 gwneud yr ymchwil hon ac yn defnyddio Join Dementia Research i recriwtio gwirfoddolwyr. Dyma ddywedodd hi:
鈥淒aeth ein hymchwil yn ystod yr 20 mlynedd ddiwethaf yn bosibl wrth i filoedd o bobl wirfoddoli i fod yn rhan o鈥檔 hastudiaethau rhyngwladol. Gyda鈥檙 cymorth hwn, rydym wedi adnabod mwy nag 20 o enynnau sy鈥檔 cyfrannu at ddatblygiad clefyd Alzheimer, ac wedi cael syniadau ar gyfer therap茂au newydd i atal a thrin clefyd Alzheimer. Pe buasai modd inni gyrchu adnodd fel Join Dementia Research, byddem wedi gallu gwneud ein hymchwil yn hanner yr amser. Bydd hyn yn gwneud gwahaniaeth enfawr i lwyddiant astudiaethau i ddod, yn canolbwyntio ar ddeall achosion dementia sy鈥檔 dechrau鈥檔 gynnar a darpariaethau triniaethau ar ei chyfer. Rwy鈥檔 canmol pawb sydd wedi cymryd rhan yn y broses o lansio鈥檙 fenter hon.鈥�
Mae Chris Roberts, 54, o Ruddlan yng Ngogledd Cymru, yn byw gyda dementia. Meddai:
鈥淎r 么l diagnosis o ddementia, mae eich holl deulu hefyd yn cael y diagnosis; gwaith t卯m yw hwn. Yna, yr hyn sydd ei angen yw gobaith; dyma y mae ymchwil yn ei roi inni. Dyma鈥檙 rheswm ei bod mor bwysig i bobl fod yn ymwybodol ohono, a gwybod bod ymchwil yn digwydd. Yn ogystal 芒鈥檙 bobl sy鈥檔 byw gyda dementia, mae arnom angen pobl ag ymennydd iach hefyd. Ar y cyd, gallwn wneud gwahaniaeth, da chi, ymunwch 芒 鈥檔h卯m i, ac ymunwch ag ymchwil i ddementia.鈥�
Mae gwefan joindementiaresearch.nihr.ac.uk yn cynnig ffordd ddiogel a hwylus i bobl gofrestru eu diddordeb, darganfod astudiaethau sydd o ddiddordeb iddynt hwy ac, yn y pen draw, cysylltu ag ymchwilwyr er mwyn cymryd rhan yn eu hastudiaethau.
Gall unrhyw un 18 oed neu fwy ymrestru drostynt eu hunain, neu ar ran rhywun arall, naill ai trwy gofrestru ar-lein neu drwy gysylltu 芒 llinellau cymorth Alzheimer yr Alban (0808 8-8 3000), Ymchwil Alzheimer y DU (0300 111 5 111) a Chymdeithas Alzheimer (0300 222 1122). Wrth ymrestru i鈥檙 gwasanaeth, mae pobl yn rhoi caniat芒d i ymchwilwyr gysylltu 芒 hwy a rhoi manylion iddynt am astudiaethau a gynhelir yn eu hardal hwy ac sy鈥檔 cyfateb i鈥檞 proffil. Yna, gall pobl benderfynu a hoffent gymryd rhan yn yr astudiaethau hynny fesul achos unigol. Wrth gofrestru, nid oes raid i bobl gymryd rhan mewn unrhyw astudiaethau, a gallant dynnu allan ar unrhyw adeg.
Dyddiad cyhoeddi: 2 Gorffennaf 2015