Arwain y ffordd i gyflwyno Presgripsiynau dwyieithog
Rydym wastad yn cael ein cynghori i gymryd meddyginiaethau yn 么l cyfarwyddiadau鈥檙 doctor neu鈥檙 fferyllydd, ac y dylem ni ddilyn y cyfarwyddiadau ar y paced neu botel i鈥檙 llythyren.
Un ffordd o sicrhau hyn yw cyfleu鈥檙 cyfarwyddiadau mewn iaith glir sydd yn hawdd i鈥檞 deall- a dyma paham fod y canllawiau rhybudd ar gael yn y Gymraeg yn ogystal 芒鈥檙 Saesneg am y tro cyntaf.
Mae gwasanaeth Gymraeg neu ddwyieithog yn hanfodol ar gyfer lles cleifion Cymraeg eu hiaith yn 么l ymchwiliad gan Gomisiynydd y Gymraeg. Argymhelliad sydd wedi cael s锚l bendith Prif Swyddog Fferyllol Cymru yw bod rhoi labeli dwyieithog ar feddyginiaethau presgripsiwn ar gael i gleifion.
Mae t卯m sy鈥檔 cynnwys arbenigwyr iaith a fferyllwyr ym Mhrifysgol Bangor a Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr wedi cymryd y camau cyntaf drwy gyfieithu 30 canllaw rhybuddiol sydd yn cael eu rhoi i gleifion sydd ar feddyginiaeth ar bresgripsiwn.
Bydd y rhain ar gael i bob fferyllfa a doctor, gan gynyddu鈥檙 gefnogaeth iechyd sydd ar gael yn Gymraeg yn y GIG. Mae鈥檙 labeli ar gael yn argraffiad ar-lein y British National Formulary, sef y cyfeirlyfr fferyllol safonol sydd yn cael ei defnyddio gan bobol sydd yn rhoi presgripsiwn, nyrsys a fferyllwyr o fewn y GIG, a bydd ar gael yn y copi printiedig nesaf.
Meddai Mair Martin, Fferyllydd Arweiniol-Gwybodaeth am Feddyginiaethau
a fu鈥檔 arwain y project ar ran Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr:
鈥淕all dilyn canllawiau meddyginiaeth yn ofalus wneud gwahaniaeth sylweddol o ran canlyniadau iechyd a defnydd diogel o feddyginiaethau. Rydym yn gobeithio y bydd y cam cyntaf tuag at roi鈥檙 holl labeli rhybudd a chyngor ar gael yn y Gymraeg yn arwain at well dealltwriaeth o鈥檙 cyfarwyddiadau ar bresgripsiwn ac at sicrhau eu bod yn cael eu dilyn.鈥�
Ar ran Prifysgol Bangor, dywedodd yr Athro Dyfrig Hughes o Ganolfan Economeg Iechyd a Gwerthuso Meddyginiaethau:
鈥淒rwy rannu ein harbenigedd a鈥檙 gwahanol baneli defnyddwyr a chynulleidfaoedd yr ydym yn troi atynt, rydym nid yn unig wedi cyfieithu鈥檙 canllawiau ond hefyd wedi eu profi er mwyn sicrhau eu bod yn ddealladwy i鈥檙 bobol sydd yn cymryd y meddyginiaethau. Rydym yn ddiolchgar i bawb a fu鈥檔 rhoi ymateb i ni ar ba mor glir oedd y cyfarwyddiadau. Mae hyn yn ffordd wych o rannu ein harbenigedd er budd cymaint o bobol 芒 phosib.鈥�
Mae鈥檔 dda gan Gr诺p Strategol Cymru Gyfan ar Feddyginiaethgefnogi鈥檙 gwaith hwn. Mae鈥檙 Gr诺p yn datblygu adnoddau i gefnogi鈥檙 rhai sydd yn rhoi presgripsiynau a chynyddu iechyd drwy ddefnydd diogel a chosteffeithiol o feddyginiaethau.
Roedd gan Dr Stuart Linton, Cadeirydd y Gr诺p hyn i鈥檞 ddweud wrth groesawu鈥檙 lansiad:
鈥淩ydym yn falch o gymeradwyo鈥檙 labeli rhybudd ar gyfer eu defnyddio yng Nghymru. Bydd cefnogaeth y Gr诺p yn sicrhau bod gan fferyllwyr ar draws Cymru y dewis i ddarparu labeli dwyieithog ar feddyginiaethau ar bresgripsiwn, a bydd hyn yn fodd i wella dealltwriaeth y cleifion am y feddyginiaeth a sut mae ei defnyddio hi.鈥�
Bydd y cyfieithiadau safonol yn cael eu lansio ar Chwefror 24 ar ddiwedd cyfarfod y Gr诺p strategol Cymru Gyfan ar Feddyginiaeth.
Eglurodd yr Athro Dyfrig Hughes: 鈥淣od yr astudiaeth hon oedd datblygu fersiynau Cymraeg o鈥檙 30 o labeli rhybudd a chynghori. Mae hefyd angen cyfieithu dros 2000 o gyfarwyddiadau i鈥檙 Gymraeg, yn dilyn yr un dulliau cadarn. Fodd bynnag, bydd angen mwy o fuddsoddiad ariannol ar gyfer hynny.鈥�
Y canllaw rhybuddiol sydd wedi eu cyfieithu
Saesneg | Cymraeg |
Caution: flammable. Keep your body away from fire or flames after you have put on the medicine | Rhybudd: Fflamadwy. Ar 么l rhoi'r feddyginiaeth ymlaen, cadwch yn glir o d芒n neu fflamau |
Contains aspirin. Do not take anything else containing aspirin while taking this medicine | Yn cynnwys aspirin. Peidiwch 芒 chymryd unrhyw beth arall sy'n cynnwys aspirin tra'n cymryd y feddyginiaeth hon |
Contains paracetamol. Do not take anything else containing paracetamol while taking this medicine. Talk to a doctor at once if you take too much of this medicine, even if you feel well | Yn cynnwys paracetamol. Peidiwch 芒 chymryd unrhyw beth arall sy'n cynnwys paracetamol tra'n cymryd y feddyginiaeth hon. Siaradwch gyda'ch meddyg ar unwaith os ydych yn cymryd gormod, hyd yn oed os ydych yn teimlo'n iawn |
Dissolve or mix with water before taking | Gadewch i doddi mewn d诺r cyn ei gymryd |
Dissolve the tablet under your tongue鈥攄o not swallow. Store the tablets in this bottle with the cap tightly closed. Get a new supply 8 weeks after opening | Rhowch y dabled i doddi dan eich tafod - peidiwch 芒'i lyncu. Cadwch y tabledi yn y botel yma gyda'r caead wedi'i gau yn dynn. Gofynnwch am dabledi newydd 8 wythnos ar 么l ei hagor |
Dissolve this medicine under your tongue | Gadewch i鈥檙 feddyginiaeth hon doddi o dan y tafod |
Do not take anything containing aspirin while taking this medicine | Peidiwch 芒 chymryd unrhyw beth sy'n cynnwys aspirin gyda'r feddyginiaeth hon |
Do not take indigestion remedies 2 hours before or after you take this medicine | Peidiwch 芒 chymryd meddyginiaethau camdreuliad 2 awr cyn neu ar 么l y feddyginiaeth hon |
Do not take indigestion remedies, or medicines containing iron or zinc, 2 hours before or after you take this medicine | Peidiwch 芒 chymryd meddyginiaethau camdreuliad neu feddyginiaethau sy'n cynnwys haearn neu sinc, 2 awr cyn neu ar 么l y feddyginiaeth hon |
Do not take milk, indigestion remedies, or medicines containing iron or zinc, 2 hours before or after you take this medicine | Peidiwch 芒 chymryd llaeth, meddyginiaethau camdreuliad, neu feddyginiaeth sy鈥檔 cynnwys haearn neu sinc, 2 awr cyn neu ar 么l cymryd y feddyginiaeth hon |
Do not take more than . . . in 24 hours | Peidiwch 芒 chymryd mwy na .........mewn 24 awr |
Do not take more than . . . in 24 hours. Also, do not take more than . . . in any one week | Peidiwch 芒 chymryd mwy na .........mewn 24 awr, Hefyd, peidiwch 芒 chymryd mwy na ........mewn wythnos |
Do not take more than 2 at any one time. Do not take more than 8 in 24 hours | Peidiwch 芒 chymryd mwy na 2 ar unrhyw un adeg. Peidiwch 芒 chymryd mwy nag 8 mewn 24 awr |
Protect your skin from sunlight鈥攅ven on a bright but cloudy day. Do not use sunbeds | Diogelwch eich croen rhag golau'r haul, hyd yn oed ar ddiwrnod braf ond cymylog. Peidiwch 芒 defnyddio gwely haul |
Space the doses evenly throughout the day. Keep taking this medicine until the course is finished, unless you are told to stop | Gadewch yr un faint o amser rhwng pob d么s yn ystod y dydd. Parhewch i gymryd y feddyginiaeth nes bod y cyfan wedi'i orffen, oni bai eich bod yn cael cyngor i stopio |
Spread thinly on the affected skin only | Taenwch yn denau ar y croen sydd wedi鈥檌 effeithio yn unig |
Suck or chew this medicine | Bydd angen cnoi neu sugno鈥檙 feddyginiaeth hon |
Swallow this medicine whole. Do not chew or crush | Llyncwch yn gyfan. Peidiwch 芒 chnoi neu falu鈥檔 f芒n |
Take 30 to 60 minutes before food | Cymerwch 30 i 60 munud cyn bwyd |
Take this medicine when your stomach is empty. This means an hour before food or 2 hours after food | Cymerwch y feddyginiaeth hon ar stumog wag. Mae hyn yn golygu awr cyn, neu 2 awr ar 么l bwyd |
Take with a full glass of water | Cymerwch gyda llond gwydr o dd诺r |
Take with or just after food, or a meal | Cymerwch gyda neu ar 么l bwyd |
This medicine may colour your urine. This is harmless | Gall y feddyginiaeth hon liwio eich d诺r . Nid yw hyn yn arwydd o ddrwg |
Warning: Do not drink alcohol | Rhybudd: Peidiwch ag yfed alcohol |
Warning: Do not stop taking this medicine unless your doctor tells you to stop | Rhybudd: Peidiwch 芒 stopio cymryd y feddyginiaeth hon, oni bai fod eich meddyg yn dweud wrthych am stopio |
Warning: Read the additional information given with this medicine | Rhybudd: Darllenwch y wybodaeth ychwanegol gyda'r feddyginiaeth hon |
Warning: This medicine makes you sleepy. If you still feel sleepy the next day, do not drive or use tools or machines. Do not drink alcohol | Rhybudd: Bydd y feddyginiaeth hon yn eich gwneud yn gysglyd. Os ydych yn dal i deimlo'n gysglyd drannoeth, peidiwch 芒 gyrru, defnyddio offer llaw neu beiriannau. Peidiwch ag yfed alcohol |
Warning: This medicine may make you sleepy | Rhybudd: Gall y feddyginiaeth hon eich gwneud yn gysglyd |
Warning: This medicine may make you sleepy. If this happens, do not drive or use tools or machines | Rhybudd: Gall y feddyginiaeth hon eich gwneud yn gysglyd. Peidiwch 芒 gyrru, defnyddio offer llaw neu beiriannau os yw hyn yn digwydd |
Warning: This medicine may make you sleepy. If this happens, do not drive or use tools or machines. Do not drink alcohol | Rhybudd: Gall y feddyginiaeth hon eich gwneud yn gysglyd. Peidiwch 芒 gyrru, defnyddio offer llaw neu beiriannau os yw hyn yn digwydd. Peidiwch ag yfed alcohol |
Dyddiad cyhoeddi: 24 Chwefror 2016