Darganfyddiadau
Uchafbwyntiau ychydig o brosiectau Niwrowyddoniaeth Gymdeithasol ym Mangor.
Systemau Arwyddion Dynol: Egwyddorion Addasol
Mae gan yr Athro Rob Ward ddiddordeb yn yr arwyddion di-eiriau dilys a thwyllodrus rydyn ni i gyd yn eu rhoi mewn rhyngweithiadau bob dydd. Mae'r pwnc hwn wedi'i ysbrydoli gan ddamcaniaethau esblygiadol o gyfathrebu, neu systemau signalau. Mewn systemau signalau biolegol, mae signal yn ymddygiad neu nodwedd ddatblygedig sy'n newid ymddygiad arsylwyr. Mae gan systemau signal lawer o briodweddau diddorol, ac maent yn pwysleisio cyd-esblygiad yr anfonwr a'r derbynnydd: rhaid i'r signal fod yn ddigon addysgiadol bod derbynwyr yn elwa o fynychu ac ymateb iddo. Fodd bynnag, ni ddisgwylir i signalau fod yn ddilys yn gyffredinol nac yn "onest". Mae pwysau dethol i anfon negeseuon twyllodrus achlysurol, sydd o fudd i'r anfonwr ar draul y derbynnydd. Hynny yw, gall y derbynnydd gael ei drin i weithredu yn erbyn ei fudd pennaf ei hun (e.e. Krebs & Dawkins, 1984).
Rydym yn archwilio:
- y gwahanol fathau o wybodaeth sy'n cael eu cyfleu gan symudiadau'r wyneb a'r corff bob dydd;
- sut mae'r wybodaeth hon yn cael ei chanfod gan arsylwyr;
- i ba raddau y mae'r wybodaeth hon yn ddibynadwy neu'n dwyllodrus.
Dyma engraifft:
Pa un o'r ddau wyneb uchod fyddech chi'n dweud sydd â mwy o ddiddordeb yn nheimladau pobl eraill? Mae'r rhan fwyaf o bobl (80%) yn dweud yr wyneb ar y dde yn gywir. Mae'r wyneb hwnnw'n morph (llun cyfansawdd) o 15 o ferched sy'n dweud bod ganddyn nhw ddiddordeb mawr mewn teimladau pobl eraill. Mae'r ddelwedd chwith yn gyfuniad o 15 o ferched a nododd eu bod yn isel o ran diddordeb am deimladau pobl eraill.
Cynhyrchu ailwerthuso ar ôl niwed caffaeledig i'r ymennydd
Salas, C.E., Gross, J. & Turnbull, O.H. (2014). Reappraisal generation after acquired brain damage: The role of laterality and cognitive control. Frontiers in Emotion Science, 5 (242): 1-9. doi: 10.3389/fpsyg.2014.00242
Mae ailwerthuso yn sgil allweddol mewn seicotherapi, a bu llawer o ddiddordeb yn ei sail niwroanatomegol a niwroseicolegol – er bod ymchwiliadau wedi’u cyfyngu i ddulliau delweddu swyddogaethol. Mae'r data hynny'n awgrymu bod tasgau ailwerthuso yn ysgogi set o feysydd yn yr hemisffer chwith, sy'n gysylltiedig â galluoedd iaith a rheolaeth wybyddol gyfryngol ar lafar. Ymchwiliodd yr astudiaeth hon i gleifion â niwed ffocal i'r hemisffer chwith [LH, n=8], a oedd â nam mwy amlwg ar dasg cynhyrchu ailwerthuso nag unigolion â briwiau hemisffer dde [RH, n=8], a rheolaethau iach [HC, n =14].
Roedd y dasg cynhyrchu ailwerthuso yn cynnwys set o ddeg llun o'r IAPS, yn darlunio ystod o ddigwyddiadau negyddol. Gofynnwyd i'r cleifion gynhyrchu cymaint o ailddehongliadau cadarnhaol â phosibl ar gyfer pob llun yn gyflym. Aseswyd y cleifion hefyd ar sawl mesur o reolaeth wybyddol. Dim ond dwy broses reoli wybyddol - swildod a rhuglder geiriol - oedd yn gysylltiedig yn wrthdro ag anhawster ailwerthuso. Trafodir canlyniadau'r astudiaeth hon mewn perthynas â sail niwroanatomegol a niwroseicolegol ailwerthuso, a'i oblygiadau ar gyfer niwro-adsefydlu - gan awgrymu enillion rheoleiddio emosiwn yn enwedig pan gynigir amser ychwanegol i gleifion, a/neu pan gynigir ffynonellau rheoleiddio allanol iddynt.