Mae coedwigoedd eglwysig Ethiopia yn adnodd hanfodol sydd yn haeddu cydnabyddiaeth treftadaeth y byd
Mynachlog Debre Libanos gyda鈥檌 rhaeadr a choedwig sanctaidd.Mae bron holl goedwigoedd ucheldir Ethiopia wedi eu colli heblaw am ardaloedd bychain o goedwig gysegredig sydd yn amgylchynu eglwysi unigol Eglwys Uniongred Tewahedo Ethiopia.
惭补别鈥檙 i asesu gwerth cadwraeth y coedwigoedd hyn wedi dangos bod y coedwigoedd eglwys, fel y鈥檜 gelwir, yn chwarae rhan hanfodol wrth warchod nifer o rywogaethau yn yr ardal, sydd wedi ei dynodi鈥檔 ardal lle ceir nifer o rywogaethau o bwys byd-eang sydd dan fygythiad. Er bod y coedwigoedd hyn yn cael eu rheoli鈥檔 unigol, gyda'i gilydd maent yn ffurfio rhwydwaith pwysig o gynefinoedd ar draws ardal eang o ucheldir canolbarth a gogledd Ethiopia.
惭补别鈥檙 papur, a gyhoeddir yn y cylchgrawn Science of the Total Environment, hefyd yn nodi prif sialensiau i barhad bioamrywiaeth y coedwigoedd, fel ymyriadau neu newid hinsawdd. Mae鈥檔 gwneud argymhellion allweddol o ran eu gwarchod a鈥檜 gwella. Maent wedi goroesi oherwydd eu bod yn cael eu cysylltu 芒 gwerthoedd cryfion o ran diwylliant, bywyd ysbrydol a chrefydd. Er hyn, bydd angen gwella polis茂au cenedlaethol i gryfhau eu cadwraeth a鈥檜 rheolaeth gan yr Eglwys a chymunedau lleol os ydynt am barhau i鈥檙 dyfodol.
Meddai John Healey, Athro Gwyddor Coedwigaeth yn Ysgol yr Amgylchedd, Adnoddau Naturiol a Daearyddiaeth, ac un o awduron y papur:
Hel coed t芒n o goedwig eglwysig, sydd 芒 risg o ddirywio鈥檙 goedwig ond a all ei reoli鈥檔 gynaliadwy.鈥淢ae coedwigoedd Eglwys Ethiopia yn adnodd o bwys ar raddfa leol a byd-eang. Gallant barhau i roi buddiannau o bwys o ran cadwraeth bioamrywiaeth y byd, a鈥檙 cymunedau lleol sydd yn eu defnyddio. Oherwydd eu gwerth neilltuol i鈥檙 byd, mae achos da dros ychwanegu鈥檙 coedwigoedd at Restr Treftadaeth Byd UNESCO. Maent eisoes yn cyflawni chwech o鈥檙 deg o ofynion, lle mai dim ond un sydd ei angen mewn gwirionedd i sicrhau鈥檙 statws.鈥�
鈥淢ae coedwigoedd cysegredig fel y coedwigoedd eglwys yn Ethiopia i鈥檞 cael mewn sawl diwylliant o amgylch y byd. Maent yn chwarae rhan bwysig wrth gynnal y diwylliant, yn ogystal 芒 diogelu bioamrywiaeth sydd yn ddibynnol ar y cynefinoedd hyn,鈥� fe ychwanegodd.
惭补别鈥檙 yn diweddu fel hyn: 鈥淏yddai cynnwys coedwigoedd eglwys Ethiopia ar restr hir i鈥檞 hystyried fel safleoedd treftadaeth naturiol a diwylliannol ac, yn y pen draw, eu rhoi ar restr Safleoedd Treftadaeth Byd UNESCO, yn gydnabyddiaeth amserol a haeddiannol o werth crefyddol, naturiol a diwylliannol eithriadol coedwigoedd eglwys Ethiopia. Mae materion yn ymwneud 芒 rheolaeth a pholisi diogelu coedwigoedd eglwys Ethiopia o bwys byd-eang, gan fod llecynnau bach ac ynysig o fforestydd a choed yn dod yn fwyfwy pwysig wrth i ddatgoedwigo a thorri fforestydd barhau ar draws y byd.鈥�
Dyddiad cyhoeddi: 7 Mawrth 2016