Prifysgol Bangor yn cyfrannu at ymchwil fyd-eang i COVID-19
Mae gwyddonwyr ym Mhrifysgol Bangor wedi ymuno 芒'r frwydr fyd-eang yn erbyn y pandemig COVID-19.
Bydd gr诺p o academyddion blaenllaw yn rhannu eu harbenigedd i ddatblygu ffyrdd newydd o fonitro'n dorfol lefelau SARS-Cov-2, y firws sy'n achosi'r afiechyd a elwir yn COVID-19.
Eglurodd yr Athro Davey Jones o'r Ysgol Gwyddorau Naturiol, un o arweinwyr y project:
鈥淏yddai amcangyfrif cywir o faint o'r haint sy鈥檔 cylchredeg yn y gymuned gyfan yn wybodaeth werthfawr i鈥檙 rhai sy鈥檔 gyfrifol am gynllunio ar gyfer lledaeniad yr haint a鈥檌 reoli. Er bod y nifer o gleifion sydd yn yr ysbytai 芒 COVID-19 yn cynnig rhyw fath o ffon fesur o鈥檙 nifer o achosion o鈥檙 clefyd yn y boblogaeth, nid yw'n darparu unrhyw wybodaeth ddibynadwy am heintiau ysgafn a chludwyr nad ydynt yn dangos unrhyw symptomau."
Mae 'hapwiriadau' a chamer芒u delweddu thermol wedi cael eu cyflwyno i sgrinio am heintiau, ond maent yn gostus eu gweithredu ac yn bell o fod yn fanwl gywir. Mae angen dulliau gwell o werthuso cyffredinolrwydd SARS-CoV-2 yn y boblogaeth ehangach.
Gan fod swm helaeth o firws SARS-CoV-2 yn cael ei garthu mewn baw dynol, mae gr诺p ymchwil Prifysgol Bangor yn bwriadu rhoi prawf ar dd诺r gwastraff fel mynegydd grymus o ddigwyddedd yr afiechyd ar unrhyw adeg. Mae hyn yn arbennig o addas gan mai dim ond un neu ddwy ganolfan trin d诺r gwastraff sy'n gwasanaethu'r rhan fwyaf o ganolfannau trefol y Deyrnas Unedig, gan gynnig un signal integredig o filiynau o bobl mewn un sampl.
Dyrannwyd cyllid 'Brys' i'r project yng Ngholeg Gwyddorau Amgylcheddol a Pheirianneg y Brifysgol gan Gyngor Ymchwil yr Amgylchedd Naturiol a bydd yn cyflawni sawl nod trwy ddefnyddio d诺r gwastraff i roi gwybodaeth ymron iawn mewn amser real ar ddigwyddedd SARS-CoV-2 ym mhoblogaeth y Deyrnas Unedig.
Esboniodd yr Athro Dave Chadwick, cyd-arweinydd yn Ysgol y Gwyddorau Naturiol ymhellach:
鈥淕ellir cymharu monitro d诺r gwastraff am gynnydd a gostyngiad dilynol SARS-CoV-2 mewn amser real yn y Deyrnas Unedig 芒 metrigau confensiynol o adrodd am afiechydon megis y nifer o achosion presennol o gleifion ysbyty sydd 芒 COVID-19. Bydd yn galluogi gwyddonwyr i nodi unrhyw achosion o debygrwydd o ran helaethrwydd presenoldeb SARS-CoV-2 ym mhrif ganolfannau trefol y Deyrnas Unedig. 鈥
Eglurodd Dr Shelagh Malham, sydd hefyd yn un o gyd-arweinyddion yr ymchwil yn yr Ysgol Gwyddorau Eigion:
鈥淵n y tymor hwy, rydym yn gobeithio dangos sut y gellir defnyddio d诺r gwastraff i oruchwylio firysau sy'n achosi afiechyd dynol yn y boblogaeth ddynol mewn modd integredig a darparu gwybodaeth wyddonol hanfodol i gyrff fel y llywodraeth genedlaethol, y GIG, Iechyd Cyhoeddus Cymru a Lloegr a chwmn茂au d诺r, er mwyn iddynt allu gwneud penderfyniadau gwybodus ar reoli heintiau ac ymateb ac addasu i epidemigau posibl yn y dyfodol.鈥
Dywedodd yr Athro David Thomas, Dirprwy Is-Ganghellor, Ymchwil:
鈥淓r bod y brifysgol yn anochel wedi gorfod dal yn 么l gyda llawer o鈥檌 phrojectau ymchwil presennol, mae鈥檔 amlwg, oherwydd pwysigrwydd cenedlaethol yr ymchwil hon, bod yn rhaid bwrw ymlaen 芒鈥檙 gwaith.鈥
Dyddiad cyhoeddi: 3 Ebrill 2020