Mae gwyddonwyr Bangor yn troi gwlyptiroedd a gafodd eu niweidio'n storfeydd carbon
Safle echdynnu mawn yng NghanadaMae t卯m o wyddonwyr wedi datblygu dull newydd i helpu corsydd mawn a brofodd niwed ddal mwy o garbon, a rhyddhau llai o'r nwyon t欧 gwydr i'r awyr.
Dywed y gr诺p, sydd o dan arweiniad ymchwilwyr o Brifysgol Bangor yn y gogledd, y gallai eu gwaith arwain at ddatblygu arferion newydd lle mae adfer mawndiroedd yn y cwestiwn.
Mae corsydd mawn gyda'r storfeydd carbon pwysicaf ar y blaned, ond mae llawer ohonynt mewn cyflwr gwael, ac mae cloddio'n dal i fynd rhagddo ar rai am fawn i'r diwydiant garddwriaethol.
Yn aml mae ardaloedd o'r fath yn mynd trwy broses adfer ddwys, yn enwedig yng Nghanada, lle mae rhai o'r gwyddonwyr sy'n ymwneud 芒'r ymchwil arloesol hwn wrthi'n gweithio.
Trwy waith y t卯m gwelwyd bod ychwanegu cynhyrchion gwastraff naturiol, fel rhai naddion pren neilltuol, at y safleoedd a oedd wedi profi niwed cyn gwneud y gwaith adfer arferol, yn fodd i ddal mwy o garbon nag erioed o'r blaen yn y gwlyptiroedd.
Casglu data ar safle adfer gwlyptir yng NghanadaWrth egluro'r canfyddiadau, dywedodd Dr Christian Dunn o Brifysgol Bangor: 鈥淢i wnaeth y cynhyrchion naturiol a ychwanegwyd at y corsydd mawn a oedd wedi'u niweidio ryddhau cemegolion o'r enw ffenoligau.
鈥淢ae ffenoligau'n effeithiol iawn o ran rhwystro pethau rhag dadelfennu, sy'n golygu nad yw'r mawn sy'n weddill nac unrhyw weddillion planhigion marw eraill, yn dadelfennu mwyach.
鈥淧etai'r mandir yn dadelfennu byddai nwy t欧 gwydr, carbon diocsid, yn cael ei ryddhau i'r awyr.鈥�
鈥淔elly, o atal y nwy hwnnw rhag cael ei ryddhau cedwir llawer iawn o garbon dan glo yng nghorsydd mawn y gwlyptiroedd; ac yn y pen draw mae hynny'n helpu'r frwydr yn erbyn y newid yn yr hinsawdd,鈥� ebe yntau'r Dr Dunn.
Dywedodd yr Athro Chris Freeman, cyfarwyddwr Gr诺p Gwlyptiroedd Bangor yn Ysgol Gwyddorau Naturiol y Brifysgol:
鈥淵n naturiol ddigon, mae'n bwysig cadw cymaint o fawn 芒 phosib yn y ddaear, ond mae cloddio amdano am amryw o resymau - cynhyrchu compost i'r ardd, er enghraifft.
鈥�
Gwlyptir yng NghanadaYng Nghanada mae yna reoliadau llym ar gyfer adfer y mawndiroedd a ddefnyddir i'r perwyl hwnnw.鈥�
鈥淩hyw newid bach y mae ein dulliau'n ei olygu i'r dull arferol o adfer llysdyfiant - ond mae iddynt fuddion enfawr o ran faint o garbon y gall mawndiroedd a niweidiwyd ei storio, a hynny mewn cyfnod cymharol fyr,鈥� meddai鈥檙 Athro Freeman.
Mae gwaith diweddar gan ddarlithydd arall o Brifysgol Bangor, Dr Nathalie Fenner, yn ychwanegu lefel arall o gefnogaeth i bwysigrwydd mawndiroedd fel storfeydd carbon.
鈥淵 newyddion da yw inni gyhoeddi papur fis yn 么l yn Nature Climate Change sy'n dangos y dylai鈥檙 holl garbon ychwanegol hwnnw sy'n cael ei storio hyd yn oed wrthsefyll dadelfennu mewn sychder, ac amddiffyn y mawndir ei hun,鈥� meddai Dr Fenner.
Mae Prifysgol Bangor yn sefydliad ymchwil blaenllaw ar wyddor gwlyptiroedd ac mae cyfleoedd gwych i'r myfyrwyr ddysgu am y cynefinoedd hynny ac ymweld 芒 safleoedd ledled y byd.
I gael rhagor o wybodaeth am yr ymchwil, gweler:
ac
n.
Dyddiad cyhoeddi: 12 Mai 2020