Gweinidog Swyddfa Cymru, y Farwnes Randerson yn gweld ymchwil amgylcheddol arloesol yn ystod ei hymweliad 芒 Bangor
Dr Katherine Steele yn dangos math newydd o reis i'r Farwnes Randerson.Daeth Gweinidog Swyddfa Cymru, y Farwnes Randerson i Fangor (ddydd Iau 27 Tachwedd) i glywed am y gwaith ymchwil amgylcheddol cyffrous ac arloesol sy'n digwydd yno.
Bu鈥檙 Farwnes Randerson yn ymweld ag Prifysgol Bangor a鈥檙 Ganolfan Ecoleg & Hydroleg, sydd hefyd ar gampws y Brifysgol.
Roedd y Farwnes Randerson yn arbennig o awyddus i ddysgu am broject ymchwil allweddol bwysig yn yr Ysgol, sy'n mynd i'r afael 芒 sicrwydd bwyd yn India a Nepal. Sicrwydd bwyd yw un o'r prif heriau sy'n wynebu'r byd.
Mae gwyddonwyr ar y project yn gweithio gyda phartneriaid yn Nepal, India a LGC Genomics (cwmni mesur a phrofi rhyngwladol yn y gwyddorau bywyd, sydd yn arwain mewn marchnadoedd sy'n tyfu cnydau mewn modd cynaliadwy) i ddatblygu mathau newydd o reis sy'n fwy abl i wrthsefyll dau glefyd reis enbyd sy'n gallu dinistrio 85-100% o'r cynhaeaf reis mewn llawer o wledydd sy'n tyfu reis a thrwy hynny, sicrwydd bwyd miliynau o bobl.
Mae'r project sy鈥檔 cael ei ariannu drwy Grant Dichonoldeb Cyfnod Cynnar Catalyddu Amaeth-Technoleg newydd, sy'n amodol ar gontract, yn un o dri phroject yng Nghymru yn rhannu buddsoddiad o 拢 5miliwn gan Innovate UK i fynd i'r afael 芒 heriau amaethyddol mawr ledled y byd.
Yn ystod yr ymweliad cyfarfu'r Farwnes Randerson hefyd 芒鈥檙 Athro John G Hughes, Is-ganghellor y Brifysgol i drafod gwaith arloesol y Brifysgol ym meysydd cynaliadwyedd a gwyddor yr amgylchedd.
Bu'r Farwnes Randerson yn cyfarfod 芒 myfyriwr ymchwil, Noorman Marzukhi, Katherine Steele, David Chadwick, John Witcombe a Morag McDonald, i gyd o'r Ysgol.Meddai'r Athro John G.Hughes:
"Mae ymchwil ym Mhrifysgol Bangor yn cael effaith dda o gwmpas y byd, ac rydym yn arbennig o falch o'n gwaith sy'n gwneud cyfraniad gwirioneddol tuag at wella bywydau, boed yma yng Nghymru neu'n rhyngwladol. Roeddwn yn falch iawn o gael y cyfle i drafod hyn a gwaith ymchwil pwysig arall gydag Is-ysgrifennydd Cymru, y Farwnes Randerson."
Meddai'r Farwnes Randerson:
"Rwyf wedi gwerthfawrogi鈥檔 fawr y cyfle i drafod eu hymchwil gydag academyddion ac ymchwilwyr ym Mhrifysgol Bangor sy鈥檔 helpu i roi sylw i ddiogelwch bwyd. Mae鈥檙 gwaith hwn o bwysigrwydd rhyngwladol ac, yn arbennig, yn eithriadol bwysig i ddyfodol rhai o鈥檙 mannau tlotaf ar ein planed."
Meddai'r Athro Morag McDonald, Pennaeth Ysgol yr Amgylchedd, Adnoddau Naturiol a Daearyddiaeth:
"Mae ein hymchwil yn parhau traddodiad hir o waith ym Mangor sydd wedi bod o fudd i amaeth ar draws y rhanbarthau trofannol ac wedi cael effaith wirioneddol bositif ar gymdeithas.
Mae strategaethau newydd i fridio mathau newydd o reis, india-corn a milet wedi arwain at dyfu mathau gwell ar dros 3M ha o dir amaethyddol. Amcangyfrifir bod hyn yn darparu elw o 拢36M y flwyddyn i'r ffermwyr tlotaf a'u teuluoedd mewn ardaloedd ymylol yn ne Asia."
Hefyd, bu鈥檙 Farwnes Randerson yn ymweld 芒鈥檙 Ganolfan Ecoleg a Hydroleg, rhan o Gyngor Ymchwil yr Amgylchedd Naturiol, sydd hefyd yn gweithio ochr yn ochr 芒 gwyddonwyr amgylcheddol y Brifysgol ei hun yn adeilad Canolfan yr Amgylchedd Cymru.
Mae鈥檙 adeilad, sydd wedi ennill gwobrau amgylcheddol, wedi ei ddylunio i ysbrydoli ac adlewyrchu ymchwil amgylcheddol arloesol a wneir gan dros 100 o staff CEH a Phrifysgol Bangor sydd yn gweithio yno. Cafodd y Farwnes Randerson ei thywys o amgylch y cyfleusterau dadansoddi a chyfarfod staff a myfyrwyr i glywed am brojectau sicrwydd bwyd. Mae'r rhain yn cynnwys Agricultural Sustainable Intensification Platform newydd, rhan o raglen 拢5M Adran yr Amgylchedd, Bwyd a Materion Gwledig (Defra) i ddatblygu arferion ffermio dwys sydd yn gwarchod adnoddau naturiol, a chynllun arfarnu amaeth-amgylcheddol Glastir gwerth 拢9M.
Meddai'r Farwnes Randerson:
鈥淢ae adeilad Canolfan yr Amgylchedd Cymru yn enghraifft o ragoriaeth amgylcheddol a chynaliadwy, o ran ei gynllun a鈥檙 modd y caiff ei ddefnyddio. Mae鈥檙 gwaith sy鈥檔 cael ei wneud yma gan y Ganolfan Ecoleg a Hydroleg (CEH) o bwysigrwydd mawr i Gymru a thu hwnt. Rwy鈥檔 ei chael hi鈥檔 ddiddorol iawn dysgu am yr ymchwil o鈥檙 radd flaenaf mae CEH yn ei wneud i鈥檙 materion a sialensiau hir dymor sy鈥檔 wynebu鈥檙 amgylchedd.鈥�
Meddai鈥檙 Dr Bridget Emmett, (Pennaeth CEH Bangor): 鈥淢ae gan Ganolfannau Ymchwil Cyngor Ymchwil yr Amgylchedd Naturiol hanes cadarn o ganfod atebion i sialensiau amgylcheddol cymhleth. Mae鈥檙 broblem o allu cynnig gwell sicrwydd bwyd ac ar y un pryd gallu gwarchod ein hadnoddau naturiol yn un y mae鈥檔 rhaid i ni fynd i鈥檙 afael 芒 hi os ydym am gyflawni datblygu cynaliadwy yng Nghymru.鈥�
Dyddiad cyhoeddi: 27 Tachwedd 2014