E-goeden gyda dail solar yn teithio i 诺yl Glastonbury
Bydd y rhai sy鈥檔 mynd i 诺yl Glastonbury eleni yn cael cyfle i weld e-goeden yn y stondin 鈥楻hyfeddodau Cudd y Goedwig鈥�.
Cynhyrchwyd yr 鈥榚-goeden鈥� gan Dr Andy Smith, Uwch Ddarlithydd mewn Coedwigaeth ym Mhrifysgol Bangor, mewn cydweithrediad 芒 Nigel Fisher, Ceidwad Coedydd Wytham, a鈥檌 d卯m ym Mhrifysgol Rhydychen. Bydd yr e-goeden yn ffurfio rhan o鈥檙 sioe deithiol 鈥楽ex & Bugs & Rock 'n Roll鈥� a gr毛wyd gan ymchwilwyr Prifysgol Lancaster, ac a hyrwyddir gan y British Ecological Society, fel ffordd o ddod 芒 gwyddoniaeth i鈥檙 cyhoedd.
Bydd yr e-goeden, sy鈥檔 cynnwys paneli solar yn lle dail, yn sefyll y tu allan i鈥檙 stondin ac yn dangos mewn amser real sut mae coed yn cymryd carbon o鈥檙 atmosffer a鈥檌 storio. Tu mewn i鈥檙 stondin, bydd 鈥楻hyfeddodau Cudd y Goedwig鈥� yn rhoi cyfle i bobl weld coedwigoedd mewn goleuni newydd. O 21 Mehefin, gall ymwelwyr weld mathau anarferol o fuwch goch gwta'r goedwig a ffwng rhyfeddol wrth chwarae gemau diddorol neu ddysgu am y bacteria sy鈥檔 llechu ar eu cit gwersylla!
Meddai Dr Andy Smith o Ysgol Yr Amgylchedd, Adnoddau Naturiol a Daearyddiaeth, Prifysgol Bangor:
鈥淢ae鈥檙 rhan fwyaf ohonom yn deall bod coed yn cymryd carbon o鈥檙 atmosffer ar ffurf carbon deuocsid, ond mae鈥檔 anodd dychmygu faint yn union o garbon deuocsid sy鈥檔 cael ei gymryd a鈥檌 storio. Syniad yr e-goeden yw dangos mewn amser real pa mor gyflym y mae coeden yn cymryd carbon o dan amodau golau gwahanol. Mae gan yr e-goeden 鈥榙dail鈥� solar sydd wedi eu cysylltu 芒 鈥榤onitor鈥� solar amser real, fydd yn dangos faint o garbon sy鈥檔 cael ei gymryd gan y 鈥榙ail鈥� a鈥檌 storio ym miomas (corff) yr e-goeden. Mae鈥檙 e-goeden yn gweithio trwy fesur allbwn y dail solar, yn 么l faint o olau maent yn eu cael, ac yna鈥檔 cyfrifo faint o garbon sy鈥檔 cael ei amsugno gan ddefnyddio鈥檙 berthynas syml rhwng arwynebedd deilen a ffotosynthesis. Hynny yw, mae amsugno golau yn berthnasol i ffotosynthesis dail sy鈥檔 effeithio ar faint o garbon a gymerir. Rwy鈥檔 gobeithio y bydd yr e-goeden yn ffordd ddiddorol a hwyliog o ddangos i鈥檙 bobl yng ng诺yl Glastonbury, beth yw swyddogaeth coedwigoedd wrth liniaru newid yn yr hinsawdd.鈥�
Dros y blynyddoedd, mae miloedd o bobl a deithiodd i鈥檙 诺yl wedi gweld ecoleg ddiddorol yn y babell wyddoniaeth, yn cynnwys gwyfynod gydag enwau s锚r y byd roc ac abwydfeydd sy鈥檔 tywynnu yn y tywyllwch gan roi cipolwg ar fywyd yn y pridd.
Arweinydd y project yw Dr Emma Sayer o Brifysgol Lancaster, ac meddai:
鈥淣i ddylai gwyddoniaeth fod yn bwnc diflas ac anniddorol 鈥� dylai fod yn gyffrous. Rydym yn gwneud ymchwil oherwydd ein bod yn rhyfeddu at fyd natur, felly rydym eisiau rhannu ein chwilfrydedd gyda phobl eraill a rhoi cyfle iddynt ddysgu am ecoleg ar eu termau eu hunain. Ein bwriad yw creu arddangosfeydd a gweithgareddau yn ein stondin sy鈥檔 dangos pethau i鈥檙 ymwelwyr na fyddent fel arall yn eu gweld, er enghraifft yr e-goeden.
"Rydym eisio atgoffa pobl bod gwyddoniaeth yn cynnwys pobl chwilfrydig yn dysgu am y byd, a bod rhywfaint o鈥檙 gwyddonydd ynom i gyd.鈥�
Bydd yr arddangosfa 鈥楽ex & Bugs & Rock 'n Roll鈥� yn teithio i 诺yl enwocaf Prydain yng nghwmni gwenyn, pryfed tail, pryfed genwair a buchod coch cwta gan osod stondin a thrafod rhyfeddodau cudd y goedwig gyda鈥檙 cyhoedd.
Bydd Sex & Bugs & Rock 'n Roll yng Nghae Green Futures Glastonbury rhwng 21-25 Mehefin 2017.
Dyddiad cyhoeddi: 15 Mehefin 2017