�鶹��ý�����

Mae cwmni o Gaerdydd a sefydlwyd gan deulu entrepreneuraidd, Woodfree Ltd, yn gweithio gyda Chanolfan Biogyfansoddion Prifysgol Bangor i droi sgil-gynnyrch o gynhyrchu cnau coco yn ddeunydd cynaliadwy sy’n ddelfrydol ar gyfer cynhyrchu ffibrau cost isel ar gyfer deunyddiau, yn cynnwys papur a deunyddiau pecynnu.

Gweledigaeth y cwmni yw lleihau'r swm helaeth o ddatgoedwigo sy'n digwydd ledled y byd er mwyn cynhyrchu’r papur a ddefnyddir ar gyfer pecynnu. Am y blynyddoedd diwethaf, mae Woodfree Ltd wedi bod yn ymchwilio i ddeunyddiau cynaliadwy nad ydynt yn bren a allai helpu, ac ar y siwrne hwn canfuwyd un a oedd yn tyfu’n helaeth, wedi'i esgeuluso, ac ar gael yn hawdd ledled y byd: plisgyn cnau coco.

Mae Woodfree Ltd nawr yn mynd â’u hymchwil i’r lefel nesaf diolch i grant ‘Transformative Technologies’ gan Innovate UK.

Dechreuodd y brodyr Gurpreet Singh ac Arjundeep Singh, sy’n dod o gefndir peirianneg, y broses ymchwil fwy neu lai yn eu cegin, ond aethant at Ganolfan Biogyfansoddion Prifysgol Bangor dros flwyddyn yn ôl i weithio ar brosiect masnachol bach er mwyn ehangu’r gwaith. a defnyddio arbenigedd gwyddonol y ganolfan mewn dewisiadau amgen i ddeunyddiau synthetig ym maes gweithgynhyrchu a diwydiant i ganfod a oedd y prosiect yn raddadwy ac os oedd ganddo'r potensial i gael ei fasnacheiddio.

“Mae cnau coco yn cael eu tyfu ledled y byd oherwydd ei gnawd a’i olew, ac mae hyn yn gadael plisgyn sy’n cael ei adael yn amlach na pheidio i bydru neu yn y senario waethaf, yn cael ei losgi,” eglura Dr Rob Elias o Ganolfan Biogyfansoddion Prifysgol Bangor. “Gall hyn greu pob math o broblemau yn y rhanbarthau lle mae cnau coco yn cael eu tyfu fel Sri Lanka ac India, gan gynnwys y rhai sy’n gysylltiedig ag iechyd dynol, fel malaria. Gwyddom hefyd ein bod yn dal yn or-ddibynnol ar becynnu plastig a’r niwed y mae hyn yn ei wneud i’n planed.

“Mae’n gwneud synnwyr felly i geisio dod o hyd i ddefnydd arall ar gyfer y plisg cnau coco o safbwynt cymdeithasol ac amgylcheddol. Trwy broses o ymchwil a datblygu, gan weithio ochr yn ochr â ni yma yn y Ganolfan Biogyfansoddion, mae Woodfree wedi datblygu ffordd o echdynnu ffibrau cellwlos o’r plisg cnau coco a’i enwi’n ‘Eco-Pulp’.

Dywedodd Gurpreet Singh o Woodfree Ltd, “Rydym yn falch iawn o fod yn gweithio gyda'r tîm yn y Ganolfan Biogyfansoddion ar hyn. Gyda'n gilydd, rydym wedi prosesu rhyw dunnell o blisgyn cnau coco gwastraff, gan eu gwneud yn ffibr ac yna asesu'r mwydion o ran cryfder, gwydnwch, tueddiad i lwydni, adwaith i ddŵr a gallu stacio - sydd i gyd yn bethau ymarferol bwysig wrth wneud y cynnyrch yn barod ar gyfer y farchnad. Rydyn ni nawr wedi cyrraedd y cam lle rydyn ni'n cynhyrchu pecynnau prototeip fel hambyrddau a phynedi y gellir eu defnyddio i arddangos yr hyn y gellir ei gynhyrchu gan ddefnyddio'r ffibrau hyn.”