Bydd cyfansoddiad newydd sbon gan gyfansoddwr blaenllaw o Gymru yn cael ei berfformio am y tro cyntaf yng Ngŵyl Gerdd Bangor.
Bydd Richard Barrett yn cyflwyno’r gwaith newydd, o’r enw Outsider, lle bydd hefyd yn traddodi un o brif areithiau’r ŵyl.
Tra’n canolbwyntio’n bennaf ar gerddoriaeth gyfoes, mae’r ŵyl wedi bod yn uchafbwynt ar galendr diwylliannol Cymru ers dros 20 mlynedd a bydd yn cael ei chynnal yn Pontio a safleoedd eraill ym Mhrifysgol Bangor ar Chwefror 17 a 18.
Dywedodd trefnydd yr ŵyl, Guto Pryderi Puw, sydd wedi bod yn ymwneud â’r ŵyl ers ei lansio yn 2000, mai thema gŵyl 2023 yw ‘byrfyfyr’ ac mae’n cynnwys ystod o weithdai, prosiectau addysgol a chyngherddau.
Meddai: “Fel gŵyl, rydym bob amser wedi credu mewn cynnig cyfle i artistiaid sonig, perfformwyr a chyfansoddwyr fynegi eu hunain, i ymgolli yn eu creadigrwydd, a bydd hynny’n digwydd eto eleni.
"Mae'n lein-yp cyffrous ac rwy'n edrych ymlaen yn arbennig at glywed y gwaith newydd gan Richard Barrett. Mae'n gyfansoddwr sy'n ysgrifennu cerddoriaeth eithaf cymhleth, ond mae hefyd yn uniongyrchol ac yn llawn mynegiant ac yn uchel ei barch fel un o'r cyfansoddwyr mwyaf dyfeisgar ei genhedlaeth.
“Mae’r cyngerdd sy’n cynnwys gwraig Richard, y delynores dawnus Milana Zarić, yn cael ei chynnal yn Theatr Bryn Terfel Pontio ar y cyd gyda’r arloesol Electroacwstig Cymru.
“Yn ogystal â’r darn newydd gan Richard Barrett, bydd comisiynau newydd gan Robin Haigh a Poumpak Charuprakorn yn cael eu perfformio am y tro cyntaf fel rhan o Wobr Gyfansoddi William Mathias yn ogystal â darn diweddar gan fyfyriwr PhD Prifysgol Bangor, Sara Pinheiro.
“Mae’r prif berfformiwr arall, David Toop, yn ddehonglwr blaenllaw arall ym maes creu cerddoriaeth fyrfyfyr ac rydw i wrth fy modd ei fod wedi cytuno i fod yn yr ŵyl hefyd.”
Wrth siarad am y cyfansoddiad newydd, dywedodd Richard Barrett fod y darn Outsider, yn ddarn electronig i'w chwarae yn ôl trwy system o wyth siaradwr.
“Mae’n rhan o gylch llawer mwy o gyfansoddiadau a dim ond un elfen yw hon ohono, ond fel pob un o’r lleill gall sefyll ar ei ben ei hun.”
Yn ystod yr ŵyl bydd hefyd Ddiwrnod Byrfyfyr, mewn cydweithrediad ag Adran Cerdd, Drama a Pherfformio o fewn Ysgol y Celfyddydau, Diwylliant ac Iaith ym Mhrifysgol Bangor.
Bydd hwn yn cael ei lwyfannu mewn personol ac ar lein ac yn cynnwys prif siaradwyr sy'n arbenigo mewn jas gyda'r offerynnwr taro Pax Demir a David Toop, un o ddehonglwyr blaenllaw cerddoriaeth fyrfyfyr.
Ychwanegodd Guto, sy’n Ddarllenydd mewn Cyfansoddi Cerddoriaeth yn Adran Cerdd, Drama a Pherfformio Prifysgol Bangor: “Bydd David Toop, sy’n canu’r gitâr a’r ffliwt ac yn gwneud defnydd helaeth o electroneg, hefyd yn rhoi cyngerdd amser cinio yn Neuadd Powis ar ddiwrnod agoriadol yr ŵyl a bydd yn arwain gweithdy byrfyfyr yn ddiweddarach. Os oes gennych ddiddordeb mewn cymryd rhan, ymunwch â ni!"
Mae Karnatic Improv gan Pax Demir a’i fand jas yn cloi diwrnod agoriadol yr ŵyl gyda pherfformiad byw yn y Stiwdio yn Pontio. Dywedodd Guto y gall y gynulleidfa ddisgwyl cyfuniad swynol o gerddoriaeth Indiaidd a jas.
Mae ail ddiwrnod Gŵyl Gerdd Bangor yn dechrau gyda pherfformiadau byw yn Pontio gyda Marie-Claire Howorth yn cyflwyno cerddoriaeth i blant o chwe mis i saith oed. Cynhelir y sesiynau hyn mewn cydweithrediad â Chanolfan Gerdd William Mathias (CGWM).
Dywedodd Guto y bydd yna waith byrfyfyr grŵp amser cinio gan ensemble Term yn Stiwdio Pontio, i ddilyn gyda chyfres o waith byrfyfyr ensemble rhydd gyda Phil Morton, un o sylfaenwyr yr Improvisers Network.
“Yn Bar Ffynnon am 2pm bydd perfformwyr ifanc dawnus o CGWM yn perfformio cymysgedd eclectig o gerddoriaeth ar gyfer unawdwyr ac ensembles.
“Bydd Ensemble Cerddoriaeth Newydd Bangor yn cyflwyno detholiad o weithiau o’r gyfres Codex gan Richard Barrett a darnau a gyfansoddwyd gan fyfyrwyr cyfansoddi y brifysgol, gan gynnwys Toghill’s Map gan Joel Pike.
“Bydd gweithdy byrfyfyr yn agored i’r cyhoedd gyda Phil Morton a’i ffrindiau yn Siop Pontio cyn sgwrs cyn y cyngerdd gyda Richard Barrett a Milana Zarić, yng nghwmni cadeirydd yr ŵyl, Rhiannon Mathias.”
Mae rhagor o wybodaeth am yr ŵyl ar gael ar-lein yn Mae tocynnau ar gael o wefan Pontio yn neu ffoniwch 01248 382828.
