Â鶹´«Ã½¸ßÇå°æ

Fy ngwlad:
Athro mewn ystafell ddosbarth gynradd

Projectau Ymchwil

Ewch i wefan y Sefydliad Cydweithredol dros Ymchwil, Addysg, Tystiolaeth ac Effaith (CIEREI) i gael rhagor o wybodaeth am brosiectau.

Prosiectau Rhwydwaith Tystiolaeth Gydweithredol (CENs)

Ìý

Plant gyda athrawes yn y dosbarth. Rhai o'r plant gyda eu dwylo fyny.

Sicrhaodd yr Ysgol Gwyddorau Addysgol a dros £600,000 gan Lywodraeth Cymru yn 2021-22 ar gyfer cyfres o brojectau ymchwil i effeithiau Covid-19 ar y sector addysg yng Nghymru ac i gynorthwyo adferiad o’r pandemig. Yn unol â blaenoriaethau Llywodraeth Cymru, mae llawer o’r prosiectau’n canolbwyntio ar y rhai sydd fwyaf agored i ganlyniadau negyddol amhariad y pandemig ar addysg: plant ac oedolion ifanc ag Anghenion Dysgu Ychwanegol (ADY), teuluoedd o ffoaduriaid a chymunedau teithwyr, a dysgwyr Cymraeg mewn teuluoedd/cymunedau Saesneg eu hiaith.

Mae’r projectau wedi gweld aelodau’r Ysgol yn gweithio gyda chydweithwyr o GwE (gwasanaeth gwella ysgolion rhanbarthol Gogledd Cymru), Prifysgol Metropolitan Caerdydd i Brifysgol Glyndŵr, yn ogystal â’r Rhwydweithiau Ymchwil Cydweithredol cenedlaethol perthnasol, i sicrhau cynrychiolaeth a buddion cenedlaethol.

Mae tua ugain o aelodau staff yr Ysgol yn ymwneud â deuddeg project Prifysgol Bangor, gyda goruchwyliaeth gan Yr Athro Carl Hughes (Pennaeth yr Ysgol), Dr Richard Watkins(GwE), Dr Sarah Olive (Cyfarwyddwr Ymchwil yr Ysgol) a myfyriwr PhD Fatema Sultana.

Project Headsprout Early Reading mewn Ysgolion Arbennig (HERiSS)

Ìý

Ers dros 10 mlynedd, rydym wedi bod yn cynnal ymchwil gymhwysol mewn ysgolion yng Nghymru a Lloegr yn ymwneud ag agweddau ar arferion addysgu llythrennedd mewn ysgolion cynradd prif ffrwd ac ysgolion arbennig. Mae un agwedd ar y gwaith hwn yn ymwneud â rhaglen o’r enw Headsprout, sef rhaglen gyfrifiadurol sydd ar gael yn fasnachol a ddatblygwyd gan grŵp o wyddonwyr dysgu sydd wedi’u lleoli yn UDA. O ystyried y cynllun cyfarwyddiadol sy’n wyddonol gadarn a’r gwerthusiad ffurfiannol helaeth o’r rhaglen sy’n sail i’r rhaglen, fe wnaethom ddechrau peilota a gwerthuso’r defnydd o’r rhaglen yn ysgolion y DU. Arweinir project HERiSS gan Dr Emily Roberts-Tyler ac fe’i ariennir gan yr Education Endowment Foundation. Mae'n adeiladu ar waith peilot a gynhaliwyd ym Mhrifysgol Bangor. Bydd yn gwerthuso effeithiau rhaglen ddarllen gynnar ar gyfrifiadur ar sgiliau darllen i blant ag anghenion addysgol arbennig ac anableddau mewn ysgolion arbennig. Am fanylion pellach, ewch i dudalen y project.

Ìý

Merch yn darllen llyfr

Diben ein hymchwil ysgolion prif ffrwd oedd pennu a yw’r rhaglen yn effeithiol ar gyfer disgyblion yn ysgolion y DU. Yn 2015, fe gyhoeddom ni werthusiad cyntaf y DU o’r rhaglen mewn ysgolion prif ffrwd. Ers hynny, mae dros 100 o ysgolion ar draws gogledd Cymru wedi defnyddio’r rhaglen, gan gynnwys llawer o ysgolion yr ydym wedi gweithio gyda nhw i ddefnyddio’r rhaglen i gefnogi dysgu darllen yn ystod cyfnod clo covid-19 pan oedd yr ysgolion ar gau. Rydym yn y broses o sefydlu ffigurau manwl ac amcangyfrif o niferoedd disgyblion.

Ein gwaith ysgolion arbennig yw’r ymchwil cyhoeddedig cyntaf i dreialu a gwerthuso’r defnydd o Headsprout Early Reading gyda phlant ag anableddau dysgu mewn ysgolion arbennig. Mae gennym nifer o gyhoeddiadau ar y gwaith hwn (Grindle et al., 2013; Tyler et al., 2015; Roberts-Tyler et al., 2019, sydd wedi arwain at ddatblygu llawlyfr cymorth gweithredu ar gyfer defnyddio’r rhaglen gyda phlant ag anghenion addysgol arbennig ac anableddau. Yn dilyn canlyniadau addawol y gwaith peilot hwn, a’r hyn a gyflawnwyd i sefydlu y gellir cynnal cynlluniau ymchwil trwyadl yn llwyddiannus yn y lleoliadau hyn, dyfarnwyd dros £400,000 i ni gan y Sefydliad Gwaddol Addysg i gynnal Hap-dreial Rheoledig clwstwr mewn ysgolion arbennig yn Lloegr. Mae'r arbrawf hwn bellach ar y gweill, gyda 55 o ysgolion a dros 400 o blant yn cymryd rhan.

Yn ogystal â’r gwaith ymchwil ac effaith sy’n ymwneud â Headsprout, mae Roberts-Tyler hefyd yn arwain gwaith parhaus yn ymwneud ag ymyriadau rhuglder darllen mewn ysgolion. I grynhoi, rydym wedi datblygu 2 ymyriad rhuglder darllen yn seiliedig ar ymchwil, ac wedi cynnal c-RCT yn cymharu’r ddau ymyriad (llawysgrif sy’n cael ei pharatoi ar hyn o bryd). Yn ddiweddar rydym wedi datblygu’r adnoddau ymyrraeth ymhellach, gan gynnwys datblygu adnoddau Cymraeg cyfatebol. Mae dros 60 o ysgolion ar draws y rhanbarth wedi elwa o'r ymyriadau hyn. Ar hyn o bryd rydym yn gweithio ar fodel hybrid ysgol-cartref i gynyddu cyfleoedd ymarfer, ac rydym yn cydweithio ag ysgolion i ddatblygu model ymarferol ar gyfer monitro cynnydd er mwyn galluogi ysgolion i fonitro effaith ymyriadau darllen gyda’u disgyblion yn effeithiol.

Ìý

Ymweld â dudalen y project

Ymyriadau sy'n hyrwyddo canlyniadau cadarnhaol i blant - gwyddoniaeth gweithredu

Ìý

Gwyddoniaeth gweithredu yw'r astudiaeth o ddulliau a strategaethau i hwyluso'r defnydd o ymarfer sy'n seiliedig ar dystiolaeth ac ymchwil i wasanaethau. Ers 1986 mae'r tîm yn y Ganolfan Ymyrraeth Gynnar ar Sail Tystiolaeth (CEBEI) wedi gwerthuso, dyfeisio a gweithredu rhaglenni sy'n canolbwyntio ar y plentyn mewn lleoliadau gwasanaeth, gan gynnwys gwerthuso eu heffeithiolrwydd hirdymor yn erbyn triniaethau eraill. Dr Margiad Williams yw arweinydd yr Ysgol Gwyddorau Addysgol ar yr ymchwil hwn, gyda Yr Athro Judy Hutchings (Seicoleg) yn arweinydd cyffredinol y Ganolfan.

Plentyn gyda llaw i'r camera

Mae ymchwil hollbwysig wedi arwain at effaith fyd-eang i ymyriadau plentyndod gan gynnwys mewn gwledydd incwm isel a chanolig. Mae hyn yn cynnwys y nifer sy'n manteisio ar y rhaglen a noddir gan Sefydliad Iechyd y Byd rhaglen 2-9 mlynedd mewn 25 o wledydd (hyd yma) a hyfforddiant 800 o arweinwyr ac o leiaf 9000 o rieni (hyd yma). Mae hyn hefyd yn cynnwys ei weithredu drwy’r holl wlad yn Montenegro yn ogystal â thystiolaeth gychwynnol ar gyfer y rhaglen Rhannu Llyfrau (yn wreiddiol o Dde Affrica). Mae ymchwilwyr CEBEI wedi gwerthuso ei ddichonoldeb fel ymyrraeth a ddarperir yn yr ysgol ac ar-lein. Bydd grant Nuffield diweddar gyda chydweithwyr ym Mhrifysgol Caergrawnt, y Sefydliad Ymyrraeth Gynnar, ac Uned Ymchwil Gymdeithasol Dartington, yn ymestyn y gwaith ar-lein. Mae Hutchings a Williams hefyd yn datblygu hyfforddiant Rhannu Llyfrau ar-lein ar gyfer staff cymorth yn y dosbarth.

Mae'r rhaglen ymchwil hon hefyd yn cynnwys gwaith ar ymyrraeth gwrth-fwlio KiVa mewn ysgolion. Elusen hyfforddi yw’r Ymddiriedolaeth Ymyrraeth Gynnar Plant, sydd â chysylltiad agos â CEBEI, a dyma’r unig ganolfan hyfforddi KiVa yn y DU. Hyfforddwyd dros 200 o ysgolion yn y DU ac mae amcangyfrif o 31,500 o blant wedi elwa (hyd yma). Mae prawf mawr wedi'i ariannu gan NIHR, gyda phartneriaid ym Mhrifysgolion Caerdydd, Caerwysg, Rhydychen a Warwick, o effeithiolrwydd y rhaglen yn mynd rhagddo. Gwelwyd canlyniadau addawol mewn gwerthusiadau blaenorol yng Nghymru. Mae CEBEI hefyd wedi datblygu rhaglenni magu plant yn seiliedig ar waith cynharach Hutchings (rhaglen COPING ar-lein a rhaglen Gwella Sgiliau Rhianta). Mae treialon bach wedi dangos canlyniadau addawol; diddordeb ar hyn o bryd yng Nghymru gan gynnwys ysgoloriaeth KESS a ariennir gyda gwasanaeth Rhianta Sir y Fflint.

Ìý

Addysg rhuglder mathemategol - SAFMEDS

Ìý

Tri plentyn yn cyfri gydag oedolyn

Dros y 15 mlynedd diwethaf mae ymchwilwyr addysg ym Mangor wedi bod yn ymchwilio i’r defnydd o strategaeth meithrin rhuglder o’r enw Say-All-Fast-Minute-Every-Day-Shuffled (SAFMEDS) y gall disgyblion ei defnyddio i ymarfer ac asesu sgiliau sy’n seiliedig ar ffeithiau, megis rhifyddeg. Dros y blynyddoedd diwethaf, mae ymchwilwyr yn y S wedi bod yn gweithio gyda i ddatblygu adnoddau a hyfforddiant SAFMEDS ar gyfer ysgolion ar draws rhanbarth Gogledd Cymru. Nod y gwaith hwn yw datblygu datblygiad proffesiynol athrawon a gwella sgiliau mathemateg/rhifedd disgyblion ac mae'n cael ei arwain ar hyn o bryd gan Dr Kaydee Owen, Professor Carl Hughes, Dr Richard Watkins GwE), mewn cydweithrediad ag ymgynghorwyr gwella mathemateg a rhifedd GwE.

Arweiniodd dyfodiad y pandemig Covid-19 at newid i addysg frys gan arwain at lansio i hwyluso ymarfer rhuglder ychwanegol o gartref a threialu cymorth gweithredu ar-lein. Bydd ysgoloriaeth ymchwil PhD yn helpu'r prosiect i barhau â'i waith, gyda ffocws ar werthuso gwahanol ddulliau gweithredu a chyd-ddatblygu rhaglen hyfforddi gyda rhieni/gwarcheidwaid.

Yn 2021, fe gyhoeddon ni hap-dreialon clwstwr yn gwerthuso effaith cymorth gweithredu yn dilyn hyfforddiant athrawon ar gyfer y a gwerthusiad ansoddol o fanteision a heriau canfyddedig y S Gyda'i gilydd mae'r gwaith hwn wedi llywio datblygiad hyfforddiant a gwerthusiadau yn y dyfodol.

Ìý

Addysgu Shakespeare yn y DU a Dwyrain Asia

Ìý

Kabuki yn Tokyo mewn gwisgoedd lliwgar piws

Mae Dr Sarah Olive wedi datblygu rhaglen hirsefydlog o ymchwil ar Shakespeare mewn addysg, lle mae projectau unigol wedi cael eu hariannu gan yr AHRC, yr Academi Brydeinig, Sefydliad Daiwa, ESRC Impact Acceleration Account (Prifysgol Efrog) a Sefydliad Sasakawa Prydain Fawr. Mae’r ymchwil hwn yn edrych ar Shakespeare mewn addysg yn rhyngwladol, er bod ei gyhoeddiadau’n canolbwyntio ar bolisi, addysgeg a pherfformiad yn y DU, Dwyrain a De-ddwyrain Asia. Bu’r rhaglenni ymchwil yn dadansoddi safbwyntiau athrawon a myfyrwyr ar Shakespeare yn Hong Kong, Korea, a Fietnam, ac mae ymchwil bellach ar y gweill ar Shakespeare mewn addysg uwch yn Japan. Mae'r ymchwil yn canolbwyntio ar y sectorau canlynol: ysgolion uwchradd, sefydliadau addysg uwch yn ogystal ag addysg theatr, y celfyddydau a threftadaeth. Roedd yn golygu cydweithio â Dr Victoria (Velda) Elliott (Addysg, Rhydychen) ar yr gydag athrawon sy'n cymryd rhan o Gymru, Lloegr, Gogledd Iwerddon a'r Alban.

Cyhoeddwyd monograff Olive, yn 2015 (Intellect, Bryste). Hi yw prif awdur , yn gydawdur gyda Kohei Uchimaru (Prifysgol Dinas Osaka), Adele Lee (Coleg Emerson) a Rosalind Fielding (Prifysgol Birmingham), a gyhoeddwyd yn 2021 fel rhan o gyfres Global Shakespeare gan Palgrave. Roedd y rhaglen ymchwil yn sail i waith Olive yn sefydlu'r cylchgrawn ar-lein sydd ar gael am ddim trwy Gymdeithas Shakespeare Prydain. Golygodd un ar hugain o rifynnau o 2011-2021, gan weithio’n agos gyda’r dylunydd Becky Chilcott a golygyddion gwadd rhifynnau arbennig ar bynciau fel dysgu Shakespeare yn Leeds (Claire Chambers, Efrog), yn Japan (Uchimaru uchod ac Anthony Martin, Waseda), fel rhan o sbectrwm ehangach o ddrama fodern gynnar (Duncan Lees, Warwick), ac yn ystod cyfnod clo Covid-19 (Ronan Hatfull, Warwick). Derbyniwyd cyfraniadau yn ystod ei golygyddiaeth o 18 o wledydd, gyda'r darllenwyr yn ymestyn dros 60 o wledydd. Mae'r cylchgrawn yn gwasanaethu addysgwyr sy'n gweithio ar draws sectorau a lefelau addysg amrywiol gan gynnwys unedau Anghenion Addysgol Arbennig (AAA) ac addysg carchardai.

Y Strategaeth Genedlaethol ar gyfer Ymchwil ac Ymholiad Addysgol (NESIR)

Ìý

Plant yn gweithio ar brosiect yn y dobarth

I gefnogi diwygio addysg yng Nghymru, mae Llywodraeth Cymru wedi gweithio gyda sefydliadau ac unigolion yng Nghymru, ledled y DU, ac yn rhyngwladol i ddatblygu NSERE. Nod y Straegaeth yw y dylai polisi ac arfer addysgol yng Nghymru gael eu llywio gan y dystiolaeth ymchwil orau sydd ar gael ac ymholiadau a wneir gan ymarferwyr addysg proffesiynol—gan wneud addysgu yn broffesiwn sy’n fwy seiliedig ar dystiolaeth. Mae cydweithwyr yn cynnwys Lowri Jones, Amy Hulson-Jones, a Richard Watkins.

Prosiect Proffesiynol ar Sail Tystiolaeth (EIPP)

Ìý

Ariennir yr EIPP fel rhan o’r NSERE a’i nod yw gwella ansawdd ymchwil a defnydd o dystiolaeth mewn addysg yng Nghymru. Nod hirdymor y project yw datblygu model ar gyfer proffesiwn addysg wedi’i lywio gan dystiolaeth yng Nghymru, gan gynnwys creu strwythurau a phrosesau mewn ysgolion sy’n meithrin defnydd a chreu tystiolaeth i wella canlyniadau i ddysgwyr. Credwn y bydd EIPP yn darparu cyllid ychwanegol ac adnoddau i'w helpu i werthuso agweddau allweddol ar eu gwaith presennol sy'n ymwneud â’r Cwricwlwm i Gymru. Bydd y prosiect EIPP yn gweithio ar draws Cymru i werthuso gwahanol syniadau a modelau ar gyfer defnydd mwy systematig o dystiolaeth mewn ysgolion.

Prosiect Ymholiad Proffesiynol Cenedlaethol (NPEP)

Ìý

Pobl yn gweithio ar brosiect gyda nodiadau a gliniadur ar ddesg

Fel rhan o'r (NAPL), mae Llywodraeth Cymru yn gweithio gyda Chonsortia Addysg Rhanbarthol a Sefydliadau Addysg Uwch ledled Cymru i wella defnydd athrawon o ymchwil a gwerthuso i wella canlyniadau i ddysgwyr. Lansiwyd (NPEP) yn 2018, a chyrhaeddodd gam 4 yn ystod 2021-22. Yn ystod y cyfnod hwn, mae Prifysgol Bangor yn cefnogi 10 Ysgol Ymholi Arweiniol (LES). Mae'r ysgolion hyn yn mentora 32 o Ysgolion Ymholi Partner (PES), a oruchwylir gan staff AGA yng Nglyndŵr Wrecsam. Mae cydweithwyr yn cynnwys Dr Bryn Jones, Dr Kaydee Owen, Professor Carl Hughes, Professor Enlli Thomas, a Dr Richard Watkins.

Cydweithredol Cymru ar gyfer Dylunio Dysgu (WCLD)

Ìý

Plentyn ac oedolyn yn chwarae gem ar dabled

Mae diwygiadau mawr i’r system addysg yng Nghymru, ochr yn ochr ag effaith barhaus Covid-19, yn rhoi’r cyfle i newid diwylliannau, ymddygiadau, tueddiadau ac arferion - yn enwedig gan adlewyrchu’r newid o addysgu traddodiadol yn yr ystafell ddosbarth i ddulliau sy’n defnyddio technoleg effeithiol a dylunio dysgu. Mae grŵp Cydweithredol Cymru ar gyfer Dylunio Dysgu (WCLD) yn broject rhyng-brifysgol a ariennir gan Lywodraeth Cymru, sy’n canolbwyntio ar weithgareddau anghydamserol yn yr ystafell ddosbarth i gefnogi arloesi yn y cwricwlwm newydd. Mae hyn yn cynnwys cyfraniad sawl allbwn i feithrin y gallu i addysgwyr (cynradd hyd at lefel prifysgol) gydweithio, trafod, arloesi ac ymchwilio i syniadau trwy gyfres o 'labordai dysgu'. Drwy gydol y project hwn rydym yn ymgynghori â phanel o arbenigwyr rhyngwladol, i adeiladu ar syniadau ynghylch dylunio dysgu, dwyieithrwydd, a thegwch mewn addysg. Mae cydweithwyr yn cynnwys Dr Kaydee Owen, Professor Carl Hughes, ac Owen Davies.

Project Ein Llais Ni

Ìý

Project ymchwil yw Ein Llais Ni ar y cyd rhwng grŵp ymchwil addysg CaDWaB (Cymraeg a Dwyieithrwydd), dan arweiniad yr Athro Enlli Thomas, a GwE. Yr Athro Enlli Thomas yw derbynnydd 2019 y wobr fawreddog am ymchwil addysgol ragorol. Ariennir y prosiect gan Lywodraeth Cymru ac mae’n golygu cydweithio â 100 o ysgolion ar draws rhanbarth gogledd Cymru (cynradd ac uwchradd).

Plant yn siarad a dysgu yn y dosbarth

Mae’r prosiect yn mabwysiadu dull cyd-adeiladol o ddatblygu a gwerthuso strategaethau, a dulliau addysgu sydd wedi’u cynllunio i ddatblygu sgiliau llafaredd disgyblion yn y Gymraeg, tra, ar yr un pryd, yn datblygu cyfleoedd dysgu proffesiynol a arweinir gan ymchwil a hyfforddiant i athrawon. Mae’r cyfle dysgu proffesiynol hwn yn cynnwys cymwysiadau damcaniaethol ac ymarferol o ddatblygu a chynhyrchu llefaredd a’u galluoedd eu hunain fel athrawon i werthuso eu harfer eu hunain. Mae datblygu sgiliau llafaredd da yn un o’r blaenoriaethau allweddol a nodwyd gan Lywodraeth Cymru wrth gyflwyno’r Cwricwlwm newydd i Gymru, ac mae’n elfen hanfodol o gyflawni nodau 1 a 2 Cymraeg 2050: Miliwn o Siaradwyr.

Bydd yr allbynnau a gynhyrchir fel rhan o’r prosiect ymchwil hwn yn bwydo i mewn i ddatblygiad pecyn adnoddau a hyfforddiant cenedlaethol a fydd ar gael i bob ysgol yng Nghymru i gefnogi’r gwaith o gyflwyno’r Cwricwlwm newydd i Gymru ac i anelu at gynyddu nifer y siaradwyr. sy’n hyderus ac yn barod i ddatblygu eu sgiliau Cymraeg a dwyieithog.

Clywed y Gymraeg yn ystod Pandemig Covid-19

Ìý

Roedd rhai o’r pryderon uniongyrchol ynghylch Covid-19 yn ymwneud â’r gostyngiad sydyn o ran pa mor aml roedd disgyblion yn dod i gysylltiad â Chymraeg llafar naturiol, a’r graddau yr oedd disgyblion - rhai sy’n mynychu ysgolion cyfrwng Cymraeg yn arbennig - yn cael y cyfle, yr anogaeth a’r gefnogaeth i ddefnyddio eu sgiliau Cymraeg llafar mewn ffyrdd ystyrlon. Amcanion yr astudiaeth hon felly oedd canfod sut yr ymatebodd ysgolion Cymru i’r heriau ieithyddol a osodwyd gan sefyllfa Covid-19, gyda golwg ar adnabod y prif rwystrau a wynebwyd, y cyfyngiadau a orfodwyd gan y sefyllfa, ac enghreifftiau o ymarfer diddorol.

Merch yn eistedd wrth ei desg gyda masg Covid

Ei nod oedd adnabod a gwerthuso effeithiolrwydd canfyddedig a phosibl y ddarpariaeth a gynigiwyd bryd hynny, ac archwilio goblygiadau posibl y canfyddiadau i ddysgu o’r sefyllfa bresennol er mwyn datblygu argymhellion ar gyfer arferion dwyieithog arloesol sydd o fudd i ddysgwyr iaith yn y tymor hir. ac i fod yn sail i gynllunio polisi iaith, y tu hwnt i Covid-19. Ariannwyd y prosiect hwn gan Lywodraeth Cymru (£75,000) ac fe’i arweiniwyd gan yr Athro Enlli Thomas (PI) o grŵp ymchwil addysg CaDWaB, gyda chefnogaeth cydweithwyr o Brifysgol Aberystwyth a Phrifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant.

Mae rhai o’r argymhellion a wnaed yn yr adroddiad bellach yn cael eu gweithredu drwy brosiect Ein Llais Ni, y prosiect Trawsieithu, a ariennir gan ffrwd prosiect CEN, ac efrydiaeth PhD gydweithredol a ariennir gan ESRC/Llywodraeth Cymru sy’n edrych ar strategaethau addysgu dwyieithog effeithiol sy’n defnyddio’r cysyniadau o drawsieithu.

Gallwch ddarllen mwy yn yr adroddiad ei hun: Thomas, EM, Lloyd-Williams, SW, Parry, NM, ap Gruffudd, GS, Parry, D., Williams, GM, Jones, D., Hughes, S., Evans RA, a Brychan, A. (2021).. Caerdydd: Llywodraeth Cymru;

Grwp ymchwil CaDWaB (Cymraeg a Dwyieithrwydd/Welsh and Bilingualism) research group

Myfyrwyr yn rhanny jôc yn ystod seminar

Mae’r grŵp ymchwil addysg Cymraeg a Dwyieithrwydd (CaDWaB), dan arweiniad Professor Enlli Thomas, yn cynnal ymchwil o safon fyd-eang sy’n archwilio materion sy’n ymwneud â chaffael, asesu, addysgu a defnyddio’r Gymraeg mewn cyd-destunau trochi, dwyieithog ac addysg L2, yn y sector AU ac mewn cyd-destunau dysgu iaith i oedolion. Mae’r grŵp yn cynnwys cymysgedd deinamig o academyddion, myfyrwyr ôl-raddedig, a Swyddogion Cefnogi Projectau Ymchwil sy’n gweithio ar amrywiaeth o bynciau ymchwil, gan gynnwys y canlynol:

  • Pedagogiaeth addysgu sy'n canolbwyntio ar iaith, gan gynnwys Trawsieithu, Cymraeg bob Dydd, addysgu dwyieithog mewn AU a strategaethau ystafell ddosbarth sy'n defnyddio cysyniadau economeg ymddygiadol.
  • Llythrennedd deuol, gan gynnwys effaith pedagogaidd a mwynhad amrywiol fathau o destunau dwyieithog a chymhwyso offer dadansoddol dysgwyr ar gyfer datblygu sgiliau ysgrifennu.
  • Llafaredd, yn cynnwys datblygu strategaethau i ddatblygu medrau llefaredd disgyblion a'u parodrwydd i gyfathrebu.
  • Dwyieithrwydd, yn cynnwys adnabod proffiliau iaith dwyieithog, y berthynas rhwng dwyieithrwydd a hunan-barch, a chostau a manteision posibl dwyieithrwydd.
  • Caffael L1, 2L1 ac L2, gan gynnwys caffael strwythurau morffolegol cymhleth o dan amodau mewnbwn iaith leiafrifol a'r cyflawniadau eithaf a ddisgwylir gan rai mathau o bobl ddwyieithog.
  • Defnydd iaith ac agweddau at iaith, yn cynnwys ymgysylltu â’r Gymraeg yn yr ysgol a thu hwnt, dewisiadau rhieni ynghylch cyfrwng addysg ieithyddol eu plentyn/plant.
  • Offer asesu seicometrig, gan gynnwys datblygu offer asesu safonol dwyieithog ac iaith-benodol gyda normau dwyieithog ystyrlon a dewisiadau disgyblion a myfyrwyr o safbwynt cyfrwng ieithyddol yr astudiaeth.
  • Technoleg ac iaith, gan gynnwys datblygu a gwerthuso Aps Cymraeg ar gyfer dysgwyr, effeithiolrwydd offer dysgu hunangyfeiriedig a .

Ar hyn o bryd mae'r grŵp yn ymwneud ag ymchwil ar y cyd â chydweithwyr o Universidad del Pais Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea, Gwlad y Basg; Prifysgol Dinas Dulyn; Sefydliad Marino, Dulyn; Prifysgol Caeredin; Coleg Prifysgol Cork, Iwerddon; Prifysgol Caerdydd; Prifysgol Abertawe; Prifysgol Aberystwyth; Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant; a Phrifysgol Umeå, Sweden.

Bu’r grŵp yn cydweithio’n flaenorol â chydweithwyr mewn Seicoleg, Prifysgol Bangor, Prifysgol Efrog, Toronto (Canada), Prifysgol Caerdydd, Prifysgol Abertawe, Prifysgol Caerhirfryn a Phrifysgol Umeå, Sweden ar brosiectau ymchwil amrywiol, gan gynnwys y prosiectau canlynol a ariennir gan UKRI:

Blwyddyn Ymchwilwyr Teitl Ariannwr / côd Swm a ddyfarnwyd
2007-2011

Gathercole (PI) & Thomas (cyd-PI)

Effeithiau Gwybyddol Dwyieithrwydd ar draws y Rhychwant Oes

ESRC ES/E004318/1

£720,000
2010-2013

Cyd PI Clare:
Gathercole
Thomas
Hindle
Whittacker
Bialystok
Craik

Dwyieithrwydd fel ffactor sy’n amddiffyn rhag anhwylderau niwroddirywiol sy’n gysylltiedig ag oedran

ESRC ES/G036934/1

£630,000
2014-2020

Cyd PI Knight:
Morris
Fitzpatrick
RaysonÌý
Thomas
Stonelake
Evas
Spasic

Corpws Cenedlaethol Cymraeg Cyfoes (The National Corpus of Contemporary Welsh): A community driven approach to linguistic corpus construction

ESRC/AHRC ES/M011348/1

£1.8 million
2019

Thomas
Cyd PI:
Owen
Young
Lloyd-Williams
Fontaine
Aldridge
Sullivan

Mynd i'r afael ag anghenion llythrennedd pobl ddwyieithog sy'n dysgu darllen ac ysgrifennu mewn ieithoedd gydag orgraffau tryloyw

ESRC IAA

£14,800

Ìý