Gwella cynhyrchiant Hyrddod a mynd i'r afael 芒 throseddau

Mae yn mynd i'r afael 芒 throseddau gwledig, drwy ddefnyddio dyfais IoT (y Rhyngrwyd Pethau) sydd wedi cael ei datblygu鈥檔 arbennig. Gan ddod 芒 thechnoleg IoT ac arloesedd ynghyd, mae dyfais sydd yr un maint 芒 bocs matsis wedi cael ei chreu sy鈥檔 gallu helpu i fynd i'r afael 芒 dwyn defaid, c诺n yn poeni defaid, ac mae hyd yn oed yn gallu tracio patrymau paru hyrddod.

Mae Gogledd Cymru, sef cartref M-SParc, yn ardal wledig. Cafodd o leiaf 6 achos o ddwyn defaid ei gofnodi yng Ngwynedd dros flwyddyn, yn ogystal 芒 14 achos o g诺n yn poeni defaid. Achosodd hyn filoedd o bunnoedd o golledion a difrod, ac felly mae鈥檙 ddyfais newydd hon yn mynd i'r afael 芒 phroblem ddifrifol.

Mae鈥檙 IoT, i'r rheini sydd ddim yn ymwybodol, yn ffordd o gysylltu dyfeisiau clyfar i'w gilydd, gan gynnwys ceir, oergelloedd, bylbiau golau, a'ch hyrddod!

Eglurodd Pryderi ap Rhisiart, Rheolwr Gyfarwyddwr M-SParc: 鈥淢ae鈥檙 IoT yn ffordd o gysylltu dyfeisiau penodol 芒鈥檌 gilydd, drwy rwydwaith LoRaWAN yn yr achos yma, a rhoi tasgau iddyn nhw eu gwneud! Does dim angen cysylltiad Wi-Fi na signal symudol, ac felly mae鈥檔 ateb perffaith i lawer o broblemau mewn ardal wledig.

鈥淯n broblem a ddaeth i鈥檙 amlwg mewn trafodaethau gyda ffermwyr oedd dwyn defaid. Gall hyn gostio hyd at 拢50,000 i ffermwyr, yn ogystal 芒 llawer o amser gwerthfawr, heb s么n am yr heddlu a鈥檙 adnoddau cyhoeddus sy鈥檔 cael eu defnyddio er mwyn ymchwilio i'r troseddau yma. Roedd miloedd o achosion o ddwyn yn y DU y llynedd, a dim ond 1 gafodd ei ddatrys. Felly, rydyn ni wedi cydweithio 芒 Phrifysgol Bangor er mwyn penodi unigolyn graddedig i weld beth allai gael ei ddatblygu. Dechreuodd Jack Sheridan, a enillodd radd o'r Ysgol Cyfrifiadureg a Pheirianneg Electronig, ar y gwaith ar unwaith.

鈥淢ae鈥檙 ddyfais mae wedi鈥檌 chreu yn gallu cael ei defnyddio ar harnais paru hyrddod safonol, felly rydyn ni鈥檔 gwybod yn barod ei bod yn ddiogel i gael ei defnyddio ar anifeiliaid. Mae鈥檔 gweithio drwy dracio defaid i weld os ydyn nhw鈥檔 dechrau symud ar gyflymder penodol am gyfnod penodol. Pan mae鈥檙 ddyfais yn cael ei hysgogi gan symudiad, mae鈥檙 ffermwr yn cael gwybod drwy neges SMS, ac mae鈥檔 gallu cymryd camau i stopio鈥檙 drosedd. Bydd y ddyfais hefyd yn casglu data o ffonau symudol sydd gerllaw, fel bod siawns uwch o ganfod ac erlyn y troseddwyr os oes trosedd. Mae鈥檙 wybodaeth yn cael ei bwydo鈥檔 syth i'r ffermwr, sydd 芒'r cyfle i fonitro鈥檙 ddiadell a stopio鈥檙 drosedd, neu i roi gwybod i'r awdurdodau mewn da bryd.鈥�

Yn ystod cyfnod datblygu鈥檙 ddyfais, daethpwyd o hyd i ddefnydd annisgwyl arall iddi hefyd. Gan ei bod eisoes yn cael ei rhoi ar harnais paru defaid, ac yn monitro symudiadau'r ddafad honno neu'r hwrdd hwnnw, y bwriad yw y bydd yn gallu adnabod yr hyrddod sydd fwyaf gweithgar yn ystod y tymor paru. Drwy dracio symudiad, mae鈥檙 ddyfais IoT yn gwybod pa hyrddod sy鈥檔 symud o gwmpas y defaid ar gyfradd effeithlon, a gall hyd yn oed ddefnyddio sglodion electronig sydd yn nhagiau clust yr anifeiliaid er mwyn nodi pa ddefaid y mae鈥檙 hyrddod wedi paru 芒 nhw. Yr hyrddod mwyaf gweithgar yw'r rhai mwyaf defnyddiol i ffermwyr, ac mae鈥檔 golygu y gall yr hyrddod llai gweithgar gael eu symud ymlaen i lefydd eraill, yn hytrach na鈥檜 bod nhw鈥檔 defnyddio adnoddau gwerthfawr y fferm.

Ychwanegodd Pryderi: 鈥淢ae Jack bellach yn cael ei gyflogi gennym ni鈥檔 llawn amser i weithio ar hyn ac ar gysyniadau tebyg. Mae dod 芒 chymdeithas, diwydiant, y byd academaidd ac arbenigedd ynghyd er mwyn gwneud pethau fel hyn yn dangos beth mae Parc Gwyddoniaeth yn gallu ei gynnig i ardal. Rydyn ni鈥檔 dod yn ganolbwynt ar gyfer y rhanbarth o ran arloesi, ac yn bwysicach, arloesi sy鈥檔 gallu cael ei fasnacheiddio. Twf economaidd yw鈥檙 nod, ac rydyn ni鈥檔 gwireddu hynny.鈥�

Dywedodd Rhodri Owen, Rheolwr Fferm a Choedwig Coleg Glynllifon, sy鈥檔 helpu i dreialu'r ddyfais: 鈥淢ae鈥檙 gymuned ffermio yn croesawu鈥檙 ddyfais hon 鈥� nid yn unig oherwydd pa mor gyffredin yw achosion dwyn anifeiliaid fferm gwerthfawr, ond hefyd am fod ein ffermwyr yn arloesol ac yn flaengar. Maen nhw鈥檔 llawer iawn mwy agored i'r syniad o ddefnyddio technoleg mewn ffermio na mae pobl yn ei gredu, ac maen nhw wedi bod yn agored iawn wrth rannu pa faterion yr hoffent weld yr IoT yn mynd i'r afael 芒 nhw. Mae rhai ohonyn nhw鈥檔 defnyddio dyfeisiau poblogaidd eraill ar eu ffermydd yn barod. Rydyn ni鈥檔 teimlo鈥檔 gyffrous iawn am hyn.鈥�

Mae M-SParc yn Barc Gwyddoniaeth yng ngogledd Cymru sy'n eiddo i Brifysgol Bangor. Cafodd ei sefydlu i arallgyfeirio ac i ysgogi economi'r rhanbarth. Mae hyn yn cael ei wneud drwy: roi cefnogaeth fusnes pwrpasol i helpu cwmn茂au i ddatblygu; ysgogi'r economi trwy gynyddu nifer y gyrfaoedd 芒 chyflog da sydd ar gael; cynnal digwyddiadau ar gyfer rhwydweithio a chydweithio; dod 芒'r byd academaidd a鈥檙 byd busnes ynghyd; rhoi lle i gwmn茂au鈥檙 sector gwyddoniaeth a thechnoleg trwy ddarparu gofod swyddfa a labordy iddynt; a mynd i'r afael 芒 throseddau. Mae unrhyw beth yn bosibl gyda鈥檙 IoT.

Mae鈥檙 IoT yn cael ei ddathlu yn y rhanbarth o ganlyniad i brosiect ar y cyd 芒 Menter M么n, sef cwmni nid-er-elw sy鈥檔 darparu atebion i heriau mewn ardal wledig, a North Wales Tech, sef gr诺p o bobl o鈥檙 un anian yn y Sector Technoleg. Mae 鈥榖lwyddyn yr IoT鈥� yn annog pobl i ganolbwyntio ar broblemau ac atebion yr IoT. Dim ond un o'r problemau sydd wedi cael eu nodi yw dwyn defaid. Mae鈥檙 partneriaid yn edrych ar atebion i broblemau mewn gwahanol feysydd, gan gynnwys gofalu am bobl h欧n a gwagio biniau. Dilynwch #YoIoT ar Twitter i roi eich barn.

Dyddiad cyhoeddi: 25 Hydref 2019